İNGİLİZ BÜYÜKELÇİSİ A. H. LAYARD’IN RAPORUNA GÖRE 1878 YILINDA TÜRKİYE AVRUPA’SININ DEMOGRAFİK YAPISI

Abstract

Turkiye Avrupasi diye tabir edilen bolge, Balkanlarda Turklerin yogunlukta yasadigi cografyayi tanimlamaktadir. Osmanli Devleti ile baslayan Balkanlardaki Turk fetihleri iskân politikasi ile desteklenmis ve Balkanlarin buyuk bir kismi XVI. yuzyilin sonlarina kadar neredeyse Turk yurdu haline gelmisti. 93. Harbi (1877‐1878 Osmanli‐Rus Savasi) oncesinde bu bolge; Turk, Bulgar, Rum, Yahudi, Arnavut, Sirp, Pomak Turkleri, Cingene, Tatar ve Cerkez muhacirleri ile cesitli etnik ve dini unsurlarin bir arada yasadiklari kucuk bir Osmanli Imparatorlugu gorunumundeydi. XIX. Yuzyilin baslarindan itibaren Osmanli Devleti Avrupali devletlerin ve Rusya’nin kiskirtmasiyla bolgede Gayrimuslim unsurlarin isyanlari ile karsi karsiya kalmis ve yuzyilin sonuna dogru bu isyanlarin buyuk oranda basariya ulasmasi, bolgedeki Musluman Turk unsurunun Anadolu’ya goc etmelerine sebep olmustur. Calismamizin ana kaynagini, National Archieve’den temin ettigimiz Ingiltere Ulusal Arsivinde Foreighn Office’ye (Disisleri Ofisi) ait FO 881/3655 numarali Temmuz 1878 tarihli, “Statistical Information as to the Popilations of European Turkey: 1878” baslikli ve Ingiliz Buyukelcisi A.H.Layard imzali rapor olusturmaktadir. 39 sayfadan olusan raporun ilk sayfalari, Osmanli Devleti’nin Asya, Avrupa ve Afrika’daki toplam nufusu ve toprak alanlari hakkinda ozet ve genel bilgiler icermektedir. Devaminda ise Balkanlardaki Osmanli hakimiyetindeki vilayetlere bagli sancak, kaza ve koylerin Musluman ve Gayrimuslim erkek nufusu ayrintili bir sekilde tablolar halinde verilmistir.