CARLO GOLDONI VE LOKANTACI KADIN ADLI YAPITINDA TOPLUMSAL ÖGELER

Abstract

Italyan tiyatro gelenegi Avrupa tiyatro kulturunde onemli bir yere sahip olmakla birlikte XVIII. yuzyilda Commedia dell’arte’de yasanan reformla birlikte tiyatro sanatinin gelisimi de etkilenmistir. XVIII. yuzyilda yasamis olan ve tiyatroda bir devrim niteligi tasiyan degisiklikleri uygulayarak soz konusu degisikliklerin kabul edilmesine onculuk eden Carlo Goldoni olmustur. Yapitlari ile tiyatro gelenegine koklu degisiklikler, diger bir deyisle reform, getirmistir. Onde gelen yapitlarindan biri olan Lokantaci Kadin adli yapitinda icinde bulundugu yuzyilin degerlerini, yani Aydinlanmaciligin da temel degerlerinden olan toplum kesimlerinin adaletli bir duzen icinde temsil edilmelerini, yasamalarini ve esitligi savunan degerlere rastlamak mumkundur. Yapitin baskahramani bir kadindir ve bu onemli ozelligiyle dusunce baglaminda icinde bulunulan donemin otesine gecebilmeyi basarir. Ayrica basta baskahraman olmak uzere diger karakterlerle birlikte aristokrat sinifin elestirisi yapilarak, kentsoylu sinif, ticaret ile ugrasan ve zenginlesen zumre, ovulur. Cunku kentsoylu toplum aklini kullanarak aristokrasinin geri kalmisligiyla alay eder. Yapit bu sosyolojik ogeleri de barindirmakla kalmayarak metni olan, karakterleri degisebilen ve maskelerin kullanilmadigi bir reformcu tiyatro olarak Goldoni’nin bu sanata katmis oldugu degerleri ve yenilikleri icinde barindirir.