Jana Karola Chodkiewicza (1686–1712), starosty wielońskiego, błudeńskiego, bejsagolskiego i dawgieliskiego percepta oraz wydatki na naukę w Warszawie w latach 1700–1705. Przyczynek do historii kształcenia młodzieży magnackiej w Rzeczpospolitej

Abstract

Postać Jana Karola Chodkiewicza (1686–1712) z linii supraskiej nie doczekała się do tej pory swojego opracowania choćby w postaci noty biograficznej. Artykuł niniejszy przybliża więc wybrany fragment z życiorysu wyżej wymienionego bohatera, który w latach 1700–1705 przebywał na naukach w szkole jezuickiej w Warszawie. Okres nauk stanowił ważne wydarzenie w życiu młodych magnatów, którzy w ich ramach przygotowywali się do służby państwowej i funkcjonowania w społeczeństwie szlacheckim. Nie inaczej było w przypadku Jana Karola, dziedzica ogromnej fortuny chodkiewiczowskiej, który resztę swojego krótkiego życia spędził później na sporach o dobra ojczyste. Młody starosta pobierał nauki w trudnym dla Warszawy i Rzeczpospolitej okresie zawirowań polityczno-militarnych, jakie przyniosła ze sobą Wielka Wojna Północna (1700–1721). Wydarzenia tego czasu, których był świadkiem, stanowiły niewątpliwie dla niego dodatkową szkołę życiową. W tekście zostały opisane dochody (percepta) oraz wydatki Jana Karola Chodkiewicza (1686–1712), starosty wielońskiego, błudeńskiego, bejsagolskiego i dawgieliskiego, na naukę w Warszawie w latach 1700–1705. Prezentowane źródła, zamieszczone w postaci aneksów, pozwalają zrekonstruować dwór młodego magnata: iloma dysponował sługami, na jakie rzeczy oraz zbytki wydawał najwięcej pieniędzy, ile kosztowały konkretne przedmioty i usługi w omawianym okresie. Można się również zorientować w magnackim jadłospisie, panującej modzie męskiej oraz jakiego rodzaju nauki były przez niego najchętniej pobierane. Z tych względów, artykuł ten o charakterze przyczynkarskim, może stanowić impuls do dalszych badań nad dziejami kształcenia młodzieży magnackiej w państwie polsko-litewskim, ale także zwrócić uwagę na materialną kwestię związaną z tego typu wyjazdami studenckimi.