Selçuklularda Zeredhâne (Silâhhâne)

Abstract

Türk-İslâm Devletlerinde insan gücü kadar mühim olan diğer bir unsur ordunun silâhlarıdır. Kendine has taarruz, kuşatma ve savunma silâhlarına sahip ordunun silâh mahzenine tarih boyunca zerrâdhâne, zeredhâne, zerdhâne ve silâhhâne gibi çeşitli isimler verilmiştir. Selçuklu Türklerinin batıya ilerlemeleri ve bu bölgelerdeki kent yapılarının surlarla çevrili olmasının yanı sıra muhkem kalelerin varlığı onların muharebe düzenlerini ve taktiklerini değiştirmelerine sebep olmuştur. Bunun neticesinde de taarruz silâhlarına kuşatma ve savunma teçhizatları eklenmiştir. Mancınık, arrâde, merdiven, nakkâb ve neffât gibi ağır silâhların stratejik ehemmiyeti bunların muhafaza zaruretini ortaya çıkarmış, zaman içinde de silâhhânelerin tesisine başlanmıştır. Selçuklu devletlerinde zeredhânelerin özelliklerine, işlevlerine, muhafaza edilen silâhlara ve görevlilerine dair yapılan bu çalışma birinci elden kaynakların ve modern araştırmaların verdiği bilgiler ışığında telif edilmiştir.