MİKAİL BAYRAM’IN AHLÂK-I NÂSIRÎ HAKKINDAKİ İDDİALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

Abstract

Nasireddin Tusi'nin (o:1274) Ahlâk-i Nâsiri isimli eseri, gerek sistematik cercevesi, gerekse muhteva bakimindan Islâm'da ahlâk dusuncesinin olgunluk doneminin en onemli ornegidir. Tarih Profesoru Sayin Mikail Bayram, Tusi'nin bu eseri cagdasi ve adasi Nasireddin Ahi Evren’den (o:1261) intihal ettigini iddia etmektedir. Bayram’a gore Mogol yonetimi muhalifi olan Ahi Evren’in bazi eserleri, onu halkin gozunden dusurmek icin planli olarak Iranli filozof Nasireddin Tusi’ye nispet edilmistir. Yaptigimiz arastirma ve inceleme sonucunda Profesor Bayram’in bu yargiya ilmi ve objektif bir arastirma neticesinde degil, Ahi Evren’in ilim ve kultur dunyamizdaki konumunu pekistirmeyi amaclayan bir taraflilik ve onyargiyla ulasmis oldugunu gorduk. Onun eserin Tusi’ye degil de Ahi Evren’e ait oldugunu ispatlamak icin dayandigi deliller, baglamindan koparilarak yanlis yorumlanmis ifadelerden ve gercege uymayan tahminlerden ibarettir. Bayram’in intihal konusu eseri Ahlâk-i Nâsiri ile sinirli tutmayip, birisi Imamiye Şiiliginin temel kaynagi, digeri Ismaili goruslerin aciklandigi bir kitap olan “Tecridu’l-Itikad” ve “Âgâz ve Encâm” i da listeye dâhil etmesi, onun ideolojik ve yanli tutumunu belgeleyen bir diger kanittir.