Mehmed Âkif Ersoy’un Balkan Harbi Zamanında Yaptığı Vaazlarda Kullandiği Hadislerle İlgili Bir Değerlendirme

Abstract

Mehmet Âkif Ersoy, Osmanli Devleti’nin sonu ile Turkiye Cumhuriyetinin ilk yillarinda yasamis munevver bir Islam sâiridir. Onun Balkan Harbi ve Milli Mucadele yillarinda verdigi vaazlarda âyet ve hadisleri kullanarak toplumun bilinclenmesine ve sorunlarin cozumune katkida bulunmaya calistigi bilinmektedir. Yaptigi vaazlar, Esref Edip tarafindan kaleme alinmis- tir. Onun yayinlanmis dokuz sohbet ve vaazi vardir. Balkan Savasi sirasinda Beyazid, Fatih ve Suleymaniye camilerinde yaptigi vaazlar Sirât-i Mustakim dergisinde nesredilmistir. Vaazlarinda toplam 12 hadis tespit ettik. Bunlari konulari itibariyle gruplandirdik ve baslik olusturduk. Hadisleri onun goruslerini esas alarak acikladik ve hadis kritigi acisindan inceledik. Şuphesiz vaazlarin yapildigi zamanlar, toplumda duygusal aklin on plana ciktigi sureclerdir. Ayni zamanda bu vaazlarin irticâli/kendiliginden konusmalar oldugunu da unutmamak gerekir. O, vaazlarinda hadislerin bazen arapca metninin tamamini, bazen bir kismini, bazen de sadece hadisin tercumesini vererek kullanmis- tir. Âyet ve hadisleri kullanmadaki mahareti onun bu konulardaki engin bilgisine isaret etmektedir. Onun mevzu haberler konusunda tepkisi bilinmekle birlikte; bazen hadislerin sihhatini arastirmadan kullandigi da muhakkaktir. Bunlari da konularina gore gruplandirarak su basliklar altinda inceledik. Kavmiyetcilik yerine Islam kardesligi, Akli kullanmak, Calismak, Guzel Ahlakli olmak ve Hz. Omer’in fazileti.