Polskie i ukraińskie nazwy producentów słodyczy i ich wyrobów w ujęciu kontrastywnym

Abstract

Przedmiotem artykułu jest specyfika polskich i ukraińskich nazw słodyczy, motywów ich kreacji i uwarunkowań społeczno-polityczno-kulturowych, które miały wpływ na ich uformowanie. Analiza porównawcza wykazała, że nazwy polskie, jak i ukraińskie w zbliżony sposób kreują nazywane produkty. Informują potencjalnego klienta o wnętrzu produktu (tj. zawartości wyrobu, jego smaku, a także typie i gatunku słodyczy) oraz o zewnętrznej stronie wyrobu, tj. jego fakturze, kształcie, a także funkcji. Kolejne elementy charakterystyki wykraczają poza fizycznie doświadczalny obiekt. Dotyczą jego cech rynkowych, kreują immanentnie zaprogramowaną w nazwie postać adresata. Nie tylko precyzują jego postać (kibic sportowy, student, dziecko, dorosły, osoba starsza), sugerują również porę dnia i roku, podczas której można kosztować określonych produktów. Doprecyzowują miejsce oraz okazję ewentualnej degustacji, podkreślają istotne wartości produktu spożywczego, którymi są lokalność, regionalizm i oryginalność. Nazwy ukraińskie ten regionalizm wyrażają na dwa sposoby: w nawiązaniach do dawnych nazw marek z czasów ZSRR i ich tłumaczeniu na język ukraiński, oraz – w zdecydowanie mniejszym stopniu w porównaniu z nazwami polskimi – przez rodzime nazwy deproprialne. W ukraińskiej przestrzeni marketingowej bardzo popularne są też nazwy obcojęzyczne (w tym egzonimy), zarówno w grupie określeń odapelatywnych, jak i odproprialnych. Zwraca uwagę dwujęzyczność ukraińsko-rosyjska nazw zamieszczanych na jednym produkcie, stanowiąca pokłosie długotrwałego związku Ukrainy z ZSRR. W materiale ukraińskim liczniej reprezentowana jest kategoria nazw od określeń kolorów oraz tytułów utworów literackich i bohaterów bajek. Różnice w kreacji polskich i ukraińskich nazw wynikają z odmiennej historii, polityki językowej, gospodarczej, stosowanej grafii i mają charakter częściej ilościowy niż jakościowy.