Névtani Értesítő, nr 40, 41, red. Tamás Farkas. Budapest 2018, 292 s.; 2019, 284 s.

Abstract

W r. 2018 ukazał się 40. numer budapeszteńskiego czasopisma „Névtani Értesítő” [„Biuletyn Onomastyczny”]. Rocznik składa się z czterech zasadniczych części obejmujących: artykuły (s. 13–138), życie naukowe (s. 139–176), przegląd wydawnictw książkowych (s. 177–258) oraz czasopism (s. 259–282). W części końcowej umieszczono wspomnienie poświęcone zmarłemu językoznawcy Milanowi Majtánowi (s. 283–284). W numerze 40. jest stosunkowo mało artykułów, co zrekompensowane zostało znacznie większą liczbą omówień książkowych. W części pierwszej zaprezentowano 8 artykułów z zakresu węgierskiej onomastyki, zapożyczeń z języków krajów sąsiednich, w tym kilka dotyczących problematyki etnicznej, a także zagadnień o charakterze literackim. Numer otwiera artykuł Judit Kecskés „Wiedza onomastyczna w podręczniku węgierskiej gramatyki dla uczniów gimnazjów: nowe możliwości w kontekście planowania standardów międzynarodowych” („Névtudományi ismeretek az újgenerációs, 5‒12. osztályos Magyar nyelv tankönyvekben. Az újratervezés lehetőségei a nemzeti alaptanterv tervezetetükrében”, s. 13–28). Badaczka wskazuje na istotne braki wiedzy onomastycznej wśród uczniów różnego szczebla publicznej edukacji na Węgrzech. János N. Fodor porusza z kolei problemy natury etnicznej w artykule „Aspekty i metody badań związku pomiędzy nazwami osobowymi a pochodzeniem etnicznym” („Szempontok és módszerek a személynév és etnikum összefüggésének vizsgálatához”, s. 29–52). Autor pisze o trudnościach związanych z tego typu badaniami, przedstawia wielopoziomową metodę etnicznej rekonstrukcji opartej na analizie imion i nazwisk. W kolejnym artykule „Nazwiska i etniczna kategoryzacja. Kategoria nazwiska węgierskiego na Węgrzech i wśród mniejszości węgierskiej w krajach ościennych” („Családnév és etnikai kategorizáció: A magyar családnév kategóriája az anyaországban és kisebbségi helyzetben”, s. 53–76) Mariann Slíz, Teodóra P. Tóth i Tamás Farkas badają, jak działa podział na kategorie etniczne na podstawie nazwiska z perspektywy teorii prototypów. Analiza oparta jest na ankietach przeprowadzonych wśród węgierskich studentów 21 uczelni z Węgier, Słowacji i Rumunii. Judit Takács w tekście „Nazwy osobowe — etniczne stereotypy — przesądy. Obszar badań i wnioski” („Személynév — etnikai sztereotípia — előítélet Egy vizsgálat háttere és tanulságai”, s. 77–90) analizuje kategoryzację i stereotypy z perspektywy psychologii społecznej, wykorzystując ustalenia tzw. teorii tworzenia typów i teorii prototypów. W przypadku nazwisk, które mogą być powiązane z romską grupą etniczną, autorka przedstawia procesy kształtowania stereotypów i uprzedzeń, skupiając się przede wszystkim na tym, jak nazwy własne jako potencjalne źródła informacji są zaangażowane w powstawanie stereotypów. Zsuzsa Szilágyi-Varga koncentruje się na socjologii nazw i przedstawia kontynuację swoich wcześniejszych prac w tekście „Wiedza toponimiczna w romskiej społeczności w Kisbábony” (Băbeşti, Rumunia) („A kisbábonyi cigányság helynévismerete”, s. 91–102). Wcześniej opublikowane badania dotyczyły nazw miejscowych używanych przez diasporę węgierską w tej miejscowości. Andrea Bölcskei, Gábor Gercsák i Gábor Mikesy w pracy „Gdzie jest Opatija? Wyniki ankiety dotyczącej używania węgierskich egzonimów” („Hol van Abbázia? Egy kérdőíves felmérés tanulságai”, s. 103–118) omawiają stan wiedzy i stosowanie egzonimów odnoszących się do miejsc m.in. na terenie historycznych Węgier. Krisztián Benyovszky w artykule „Gry RPG, stosowanie pseudonimów i fikcja literacka” („Szerepjáték, álnévhasználat és irodalmi fikció”, s. 119–128) analizuje onimy w opowiadaniu kryminalnym „Zbrodnia Hercule Poirona” autorstwa Evy Bešťákovej i związki pomiędzy grą RPG a stosowaniem pseudonimów przez użytkowników. W ostatnim artykule „Zapożyczenia imion zwierząt domowych przez rumuńskich, węgierskich i niemieckich hodowców DOI: http://dx.doi.org/10.17651/ONOMAST.64.21 Onomastica LXIV, 2020 PL ISSN 0078-4648