Mercimek Ürününe Karışan Yabancı Ot Tohumlarının Belirlenmesi

Abstract

Baklagiller (Fabaceae) içerisinde yer alan mercimek (Lens culinaris Med.), üretim maliyetlerinin düşük olması nedeniyle özellikle gelişmekte olan ülkelerde en önemli protein kaynaklarından biri konumundadır. Yabancı otlar mercimekte üretimi sınırlandıran, üretim maliyetlerini arttıran ve verimi düşüren en önemli faktörlerin başında gelmektedir. Ayrıca hasat sırasında ürüne karışan yabancı ot tohumları mercimek kalitesinde düşüşe neden olmaktadır. Çalışmayla Siirt Merkez ve Kurtalan ilçelerinde mercimek ürününe karışan yabancı ot tür ve yoğunluklarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma 2020-2021 yıllarında hasat sonrası ve selektör öncesi 70 farklı mercimek ürün yığınından alınan örnekler üzerinde yürütülmüştür. Çalışma sonucunda mercimek ürününe 13 familyaya dahil 43 yabancı ot türüne ait tohumların bulaştığı saptanmıştır. Mercimek ürününe karışan yabancı ot tohum sayısının 538.6 adet/kg olduğu ve örneklerde rastlanan yabancı ot tohumlarının ortalama olarak toplam ağırlığının 9.58 g/kg olduğu belirlenmiştir. Mercimek ürününde tohumlarına en sık rastlanan yabancı ot türlerinin sırasıyla; Galium spp. (%96.96), Vicia sativa L. (%95.45), Vicia spp. (%95.11), Avena spp. (%93.60), Neslia paniculata subsp. thracica (Velen.) Bornm. (%92.08), Ranunculus arvensis L. (%90.23), Vicia narbonensis L. (%71.71), Cephalaria syriaca (L.) Schrad. (%81.98), Vaccaria hispanica (Mill.) Rauschert (%76.43), Triticum sp. (%68.35), Sinapis arvensis L. (%66.66), Scandix pecten-veneris L. (%60.77) ve Hordeum vulgare L. (%51.34) olduğu görülmüştür. Yabancı otların en önemli dağılma ve yayılma yollarından biri de tohumlukla taşınmadır. Bu nedenle bölgede tohumluk mercimeğin sertifikalı çeşitlerden seçilmesi veya mutlaka titiz bir şekilde selektörden geçirdikten sonra kullanılması gerektiği sonucuna varılmıştır.