Yağ gülü (Rosa damascena Mill.)’nde Çırpma Budama Zamanının Çiçek Verimi, Gül Yağ Oranı ve Bileşenleri Üzerine Etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Isparta gülünde çırpma budama zamanının çiçek verimi, gül yağı oranı ve kompozisyonu üzerine olan etkilerini belirlemektir. Beş yaşındaki gül bitkileri ilkbaharda sürgünler patlamadan önce 15 Mart (erken), 30 Mart (orta) ve 15 Nisan (geç) olmak üzere üç farklı tarihte çırpma budama tekniğine göre budanmıştır. Kontrol parsellerinde budama yapılmamıştır. Çalışma sonucunda, budama zamanının çiçek verimi, gül yağ oranı ve bileşenlerini etkilediği bulunmuştur. En yüksek çiçek verimi (4302 kg/ha) kontrol bitkilerinden elde edilmiştir. Çiçek verimi ve uçucu yağ içeriği, budama zamanı ertelendiğinde sırasıyla 3559 kg/ha'dan 3905 kg/ha'a ve %0.030'dan %0.045'e çıkmıştır. Gül yağlarının GC-FID/MS analizlerine göre; geç budanan bitkilerden damıtılan gül yağlarında geraniol ve sitronelol gibi monoterpenik bileşenler daha yüksek iken, erken budanmış bitkilerde nonadekan ve heneikosan gibi parafinik hidrokarbonlar (stearoptenler) daha yüksek bulunmuştur. En yüksek sitronelol ve geraniol içeriği orta budama zamanında sırasıyla %27.28 ve %30.64 olarak tespit edilmiştir. Dikkat çekici bir sonuç, olumsuz toksik ve alerjik etkiler nedeniyle gül yağında belirli bir konsantrasyonun üzerinde istenmeyen metil öjenol içeriğinin erken budamadan geç budamaya kadar azalması olmuştur.