‘Dít wat ons mense maak’: Posthumanisme en affek in In ’n land sonder voëls (Harry Kalmer)

Abstract

Op die agterplat van die teks word die voornemende leser meegedeel: ‘In ’n land sonder voëls is ’n verdoemende ondersoek na die impak van ’n totalitêre bestel en een man se besinning oor sterflikheid en dít wat ons mense maak.’ Na die traumatiese verdwyning van sy kind, bely die ek-verteller: ‘Wat is ons? Hoe is ons? Dit wou ons van mekaar weet.’ En verder: ‘Nag vir nag, woord ná woord het ons probeer sin maak van wat met ons gebeur’ (bl. 54).1 Die verwysing na ‘dít wat ons mense maak’, toon reeds, naas die eksplisiete vraagstelling van die sentrale karakter aangaande menswees, ’n raakpunt met posthumanistiese denkpatrone en word uiteindelik ’n belangrike tematiese merker in die roman. Vir teoretici en akademiese skrywers oor posthumanisme het die term posthumaan (‘posthuman’) naamlik ’n sleutelbegrip geword om die noodsaaklikheid van ’n integrale (her-)definiëring of (her-)besinning vir die begrip mens te omskryf (Ferrando 2013:26).