{"title":"Anadolu’da “Eramine-i Acem”i Haritalandırmak: Yollar, Hanlar, Mallar ve Gümüş","authors":"Cahit Telci, İrfan Kokdaş","doi":"10.18513/egetid.1226581","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Bu çalışma, “Eramine-i Acem” olarak anılan İran Ermeni tüccarlarının erken modern dönem Anadolu’sundaki ticari merkezlerin haritalandırılmasını amaçlamaktadır. Çalışmanın gös-terdiği üzere 1550-1800 döneminde tüccarlar, Anadolu coğrafyasını kesen uluslararası tica-ret yollarının dışındaki küçük kasaba ve kentlerde kendi ticari sahalarını oluşturabilmişler-di. Arşiv belgelerinden de anlaşılacağı gibi ticari faaliyetlerinin genişlemesi, Acem tüccarla-rını hanlarda uzun süre kalmaya ve yerel tacirlerle iş birliği yapmaya itmişti. Ancak bu faali-yetler, tüccarların vergi yükümlülükleri ve yerel unsurların mal alışverişlerindeki ticari öncelikleri hususlarında yerelden sert bir muhalefetle karşılaşmıştı. Özellikle 1550’lerden sonra çıkarılan birçok emir, Acem tüccarının Osmanlı merkeziyle çatışmaktan olabildiğince kaçındığını gösterirken tüccarların gümrük vergisi ödemekten sıklıkla kaçtıklarına ve ticari düzenlemeler için devletle sıkı pazarlıklar yaptıklarına işaret etmektedir. Ancak 1550-1650 döneminde Osmanlı merkezi ile Acem tüccarların aralarındaki ilişkiyi belirleyen asıl dina-mik, tüccarların vergi kaçırmasından ziyade Osmanlı-Akdeniz havzasındaki para kriziydi. Bu krizin tam ortasında Acem tüccarları gümüş ve değerli madenleri, Batı ve Orta Anado-lu’dan doğudaki gümrük bölgesine ve Safevi sahasına taşımaya çalışmışlardı.","PeriodicalId":40948,"journal":{"name":"Tarih Incelemeleri Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1000,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Tarih Incelemeleri Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.18513/egetid.1226581","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q3","JCRName":"HISTORY","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Bu çalışma, “Eramine-i Acem” olarak anılan İran Ermeni tüccarlarının erken modern dönem Anadolu’sundaki ticari merkezlerin haritalandırılmasını amaçlamaktadır. Çalışmanın gös-terdiği üzere 1550-1800 döneminde tüccarlar, Anadolu coğrafyasını kesen uluslararası tica-ret yollarının dışındaki küçük kasaba ve kentlerde kendi ticari sahalarını oluşturabilmişler-di. Arşiv belgelerinden de anlaşılacağı gibi ticari faaliyetlerinin genişlemesi, Acem tüccarla-rını hanlarda uzun süre kalmaya ve yerel tacirlerle iş birliği yapmaya itmişti. Ancak bu faali-yetler, tüccarların vergi yükümlülükleri ve yerel unsurların mal alışverişlerindeki ticari öncelikleri hususlarında yerelden sert bir muhalefetle karşılaşmıştı. Özellikle 1550’lerden sonra çıkarılan birçok emir, Acem tüccarının Osmanlı merkeziyle çatışmaktan olabildiğince kaçındığını gösterirken tüccarların gümrük vergisi ödemekten sıklıkla kaçtıklarına ve ticari düzenlemeler için devletle sıkı pazarlıklar yaptıklarına işaret etmektedir. Ancak 1550-1650 döneminde Osmanlı merkezi ile Acem tüccarların aralarındaki ilişkiyi belirleyen asıl dina-mik, tüccarların vergi kaçırmasından ziyade Osmanlı-Akdeniz havzasındaki para kriziydi. Bu krizin tam ortasında Acem tüccarları gümüş ve değerli madenleri, Batı ve Orta Anado-lu’dan doğudaki gümrük bölgesine ve Safevi sahasına taşımaya çalışmışlardı.