Osmišljavanje smrti i strah od smrti iliti COVID, smrt i baba

Abstract

Na temelju strategija osmišljavanja smrti i bolesti u usmenom folkloru analiziraju se aktuelni narativi o bolesti COVID-19 na internet stranicama i u dnevnoj štampi. Folklorni model sveta kao celovit i konzistentan sistem nema “lakune” kada su u pitanju uzrok, smisao i svrha događanja. Stoga se teške bolesti i iznenadne smrti (smrti koje nisu posledica izbora, epskog podviga, “prirodne” starosti i sl.) sagledavaju kao sustizanje kletve, teškog ogrešenja, predačkog greha i sl. Ista strategija odlikuje, međutim, i dela pop kulture, što govori o fundamentalnoj ljudskoj potrebi da smrt “objasni”. Pažnju nam je privukla činjenica da su se u vestima o smrtima od bolesti COVID-19 permanentno davale informacije o tome da su pacijenti bili stari, sa dijabetesom, onkološki ili dijalizni bolesnici, gojazni i sl., zato što se na taj način od neutralne informacije o smrti išlo ka informaciji koja kreira koncept “zaštićene” većine. Strah od smrti oslonio se u konkretnom slučaju na diskriminatorski koncept Drugog, što istovremeno govori i o alterniranju koncepata drugosti u folkloru i urbanom narativu (greh vs. bolest/starost).