Yemen’de Islahat ve Çözüm: Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında Tartışmalar (1908-1911)

Abstract

Osmanlı Devleti’nin, Yemen vilayetinde hakimiyet kurup idari yapıya ilişkin düzenlemeler yapması 20. yüzyıla kadar sürdü. Bu durum vilayette var olan aşiret, kabile ve mezhep farklılıklarından kaynaklanmıştı. 1908 yılında II. Meşrutiyet ilan edildi ve Kânun-ı Esasi hükümleri yürürlüğe konuldu. Meşrutiyetin ilanı Mebusan Meclis açılmasını sağladı.1908 yılında Osmanlı vilayetlerinde seçimler yapıldı aynı yılın sonunda Meclis-i Mebusan açıldı. Yemen vilayetinde de Hudeyde, San’a, Taizz ve Asir sancakları için mebus seçimi yapıldı. 1909 yılından başlayarak Meclis-i Mebusan oturumlarına Yemen mebusları katıldılar ve Yemen hakkında sundukları takrirler ve çözüm önerileri ile vilayetlerine olan ilgiyi canlı tuttular. Hazırladıkları metinler ile vilayette süre giden sorunları çözüp, isyanları bastırmak için alınacak önlemleri Osmanlı hükümetine sunmuşlardı. Metnimiz 1909 yılında başlayıp 1911 yılında İmam Yahya ile yapılan Da’an antlaşmasına kadar geçen süreçte Yemen ıslahatına odaklanmıştır.