Феномен мовної політики в українській соціолінгвістичній традиції: підходи до його аналізу в регіональному вимірі

Abstract

The Phenomenon of Language Policy in the Ukrainian Sociolinguistic Tradition: Approaches to Its Analysis in the Regional Dimension This article is devoted to the analysis of approaches to understanding the phenomenon of language policy in the Ukrainian sociolinguistic tradition during the twentieth and twenty-first centuries. The study points out the ver­satility and ambiguity of the term “language policy”, taking into consideration its interdisciplinary nature, multifaceted functioning in the language, and its usage along with the terms “language planning”, “language construction”, “language management” and so on. The author proposes using the term “lan­guage policy situation” along with the concept of “language situation”, which is already established in the Ukrainian sociolinguistic tradition, and by which we mean the regional dimension of national language policy. Attention has been drawn to the importance of constant attention of politi­cians to the issues of language life of the state and its individual regions, especially border ones. What is significant is an objective assessment of the state of language usage, and efforts aimed at ensuring the harmonisation of relations in society in the language sphere or significantly contributing to its achievement. The author also draws attention to the importance of rethinking traditional research meth­ods, in particular the feasibility of using discursive approaches (especially critical discursive analysis). She observes that their elaboration in the context of language policy is a topical issue in sociolinguistics. Zjawisko polityki językowej w ukraińskiej tradycji socjolingwistycznej: podejście do jego analizy w wymiarze regionalnymArtykuł poświęcony jest analizie rozumienia polityki językowej w ukraińskiej tradycji socjolingwistycznej w XX i XXI wieku. W opracowaniu zwrócono uwagę na wszechstronność i niejednoznaczność terminu „polityka językowa”, biorąc pod uwagę jego interdyscyplinarny charakter, wieloaspektowe funkcjonowanie w języku oraz używanie obok terminów „planowanie językowe”, „budowanie języka”, „zarządzanie językiem” itd. Autorka proponuje stosowanie terminu „sytuacja pod względem polityki językowej” wraz z pojęciem „sytuacja językowa”, które jest już ugruntowane w ukraińskiej tradycji socjolingwistycznej i przez które rozumiemy regionalny wymiar ogólnokrajowej polityki językowej. W opracowaniu podkreślono znaczenie stałej uwagi polityków, kierowanej na problematykę językową państwa i jego poszczególnych regionów, zwłaszcza przygranicznych, obiektywnej oceny stanu używania języka, zapewnienia harmonizacji stosunków społecznych w sferze językowej lub znaczących działаłań w kierunku jej osiągnięcia. Autorka zwraca również uwagę na znaczenie ponownego przemyślenia tradycyjnych metod badawczych, a szczególnie na możliwość zastosowania podejść dyskursywnych (zwłaszcza krytycznej analizy dyskursu). Zauważa, że ich opracowanie w kontekście polityki językowej jest aktualnym zagadnieniem w socjolingwistyce.