XVI. YÜZYILDA ILICA (KÖSTENDİL) KAZASI DEĞİRMENLERİ

Abstract

XVI. yuzyilda Ilica kazasindaki degirmenler oldukca cesitlilik gostermekteydi. Bunlar arasinda en fazla su degirmenleri bulunmaktaydi. Ilica kazasi ve cevresinin zengin demir yataklariyla unlu olan Samakov kazasina yakinligi, demirdoven manasina gelen “samakov” degirmenlerinin Ilica kazasinda da faaliyet gostermesine yol acmistir. Bolge halkinin temel gecim kaynaklarindan olan kucukbas hayvanciligin, Ilica kazasi ve cevresinde yogun bir sekilde yapilmasi ise kece adi verilen kumasin uretildigi “vlavice” degirmenlerinin yayginlasmasina neden olmustur. Son olarak celtigin kabugundan ayrilmasi isleminin yapildigi “ding” degirmenleri ise kazada bulunan bir diger degirmen cesidi idi. Bu calismada XVI. yuzyila ait tahrir defterleri isiginda Ilica kazasi ve kazaya bagli nahiyelerdeki degirmenler uzerinde durulmustur. Bu degirmenlerin calisma sistemlerinden bahsedilmis ve Osmanli Devleti’nin bu degirmenlerden ne miktarda vergi aldigi tespit edilmistir. Vergilendirmenin degirmenlerdeki tas sayisina gore alindigi goz onunde bulundurularak, Ilica ve cevresindeki degirmenlere ait hem tas sayilarinin hem de vergi tutarlarinin karsilastirmasi yapilmistir. Ayrica kaza genelindeki harap degirmenler tespit edilerek, bunlarin daha cok nerelerde yogunlastigi ortaya konulmustur. Ilica ve cevresindeki degirmenlerin bolge ve devlet ekonomisine sagladigi katkilar uzerinde durulmustur. Bu calisma ile Ilica’da XVI. yuzyilda tespit edilen degirmenlerin, bolge hayatinda onemli bir yeri olan demir, yun, celtik ve diger tahillar gibi urunlere gore cesitlilik kazandigi gorulmustur. Bu cesit degirmenlerin bolge halkinin hayatinda onemli bir yer edindigi sonucuna varilmaktadir. Degirmenlerin tahrirlere gore sayilarindaki ve vergi durumlarindaki degiskenlik de bir baska tespit olarak sunulmaktadir.