{"title":"Wybrane aspekty funkcjonowania późnośredniowiecznych siedzib rycerskich na Śląsku","authors":"Mateusz Magalski","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.009","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Badania archeologiczne nad warowniami, w tym nad siedzibami rycerskimi, mają w Toruniu długą tradycję. Obecnie zagadnienia związane z funkcjonowaniem założeń obronnych i osadnictwa w późnym średniowieczu podejmują Zakład Archeologii Architektury oraz Zakład Archeologii Późnego Średniowiecza i Nowożytności Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. \nW opracowaniu zawarto kilka uwag związanych z funkcjonowaniem budowli wieżowych w śląskich siedzibach rycerskich, między innymi na podstawie ich programu architektonicznego, wyposażenia wnętrz oraz lokalizacji względem wybranych elementów sieci osadniczej. Wieże mieszkalne, rozprzestrzeniając się po Europie od przełomu tysiącleci, w XIII stuleciu powszechnie zaczęto wznosić w Czechach i na Śląsku. Budowano je zarówno z kamienia, jak i z cegły. Od początku starano się różnymi sposobami złagodzić surowość wnętrz i elewacji tych głównych budowli obwodu warownego. Wertykalny program architektoniczny siedzib nie stał się jedynym, jaki można obserwować we włościach rycerskich, co więcej, z czasem w wieżach funkcjonalność rezydencji stawała się cechą coraz bardziej pożądaną. Forma wieżowa wraz ze swą wymową ideologiczną rozwinęła się ponownie na przełomie średniowiecza i nowożytności. Kolejne badania archeologiczne siedzib rycerskich, szlacheckich, wraz z „zapleczem gospodarczym” mogą wciąż przynosić interesujące rezultaty. Rezydencje są również przedmiotem dociekań interdyscyplinarnych.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Archeologia (Torun, Poland)","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.009","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Badania archeologiczne nad warowniami, w tym nad siedzibami rycerskimi, mają w Toruniu długą tradycję. Obecnie zagadnienia związane z funkcjonowaniem założeń obronnych i osadnictwa w późnym średniowieczu podejmują Zakład Archeologii Architektury oraz Zakład Archeologii Późnego Średniowiecza i Nowożytności Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
W opracowaniu zawarto kilka uwag związanych z funkcjonowaniem budowli wieżowych w śląskich siedzibach rycerskich, między innymi na podstawie ich programu architektonicznego, wyposażenia wnętrz oraz lokalizacji względem wybranych elementów sieci osadniczej. Wieże mieszkalne, rozprzestrzeniając się po Europie od przełomu tysiącleci, w XIII stuleciu powszechnie zaczęto wznosić w Czechach i na Śląsku. Budowano je zarówno z kamienia, jak i z cegły. Od początku starano się różnymi sposobami złagodzić surowość wnętrz i elewacji tych głównych budowli obwodu warownego. Wertykalny program architektoniczny siedzib nie stał się jedynym, jaki można obserwować we włościach rycerskich, co więcej, z czasem w wieżach funkcjonalność rezydencji stawała się cechą coraz bardziej pożądaną. Forma wieżowa wraz ze swą wymową ideologiczną rozwinęła się ponownie na przełomie średniowiecza i nowożytności. Kolejne badania archeologiczne siedzib rycerskich, szlacheckich, wraz z „zapleczem gospodarczym” mogą wciąż przynosić interesujące rezultaty. Rezydencje są również przedmiotem dociekań interdyscyplinarnych.