Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa

Horyzonty Wychowania Pub Date : 2023-06-29 DOI:10.35765/hw.2023.2262.06

Agnieszka Wiatrowska, Andrzej Pankalla

{"title":"Kontekst konstrukcji idei wolnej woli na przykładzie psychobiografii Skinnera, Fromma i Rogersa","authors":"Agnieszka Wiatrowska, Andrzej Pankalla","doi":"10.35765/hw.2023.2262.06","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwoju konceptu (wolnej) woli w pracach Burrhusa F. Skinnera, Ericha S. Fromma oraz Carla R. Rogersa – trzech badaczy, którzy w XX wieku przywrócili rozważania o woli w psychologii zarówno amerykańskiej, jak i światowej. \nPROBLEM I METODY BADAWCZE: Zadano pytanie badawcze o możliwe czynniki mające wpływ na rozwój idei woli, determinizmu i indeterminizmu, a także ich związku z postrzeganiem człowieka (maszyna poddana kontroli środowiska versus żywa istota dokonująca świadomego wyboru). Analiza została wykonana z użyciem autorskiego Teoretycznego Narzędzia Badawczego, na pod- stawie metody kontekstu konstrukcji (context of construction) stworzonej przez Kurta Danzigera (1990), przedstawiciela nowej historii psychologii. \nPROCES WYWODU: Perspektywa nowej historii psychologii, będąca niejako poszerzeniem Runyana (1992) metody psychobiograficznej z wykorzystaniem założeń psychologii krytycznej, pozwoliła na zapoznanie się z koncepcjami Skinnera, Fromma i Rogersa z uwzględnieniem ich życiorysów. Literaturę przedmiotu poddano dogłębnej analizie, zwrócono uwagę na związek biografii autorów z ich powstałymi w późniejszym czasie koncepcjami psychologicznymi. \nWYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych badań wynika, że na rozwój koncepcji woli i pojmowania człowieka w teoriach Skinnera, Fromma i Rogersa mogły mieć wpływ prywatne wydarzenia z ich życia, takie jak hermetyczny styl wychowania w domu rodzinnym, sytuacja polityczna, zmiana środowiska czy doświadczenia traumatyczne. \nWNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zwrócono uwagę na fakt, że teorie psychologiczne nie powstają w próżni aksjologicznej czy biograficznej, bywają konstruowane z uwzględnieniem znaczących doświadczeń danego badacza. \n ","PeriodicalId":53094,"journal":{"name":"Horyzonty Wychowania","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Horyzonty Wychowania","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.35765/hw.2023.2262.06","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

CEL NAUKOWY: Celem niniejszego artykułu jest analiza rozwoju konceptu (wolnej) woli w pracach Burrhusa F. Skinnera, Ericha S. Fromma oraz Carla R. Rogersa – trzech badaczy, którzy w XX wieku przywrócili rozważania o woli w psychologii zarówno amerykańskiej, jak i światowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zadano pytanie badawcze o możliwe czynniki mające wpływ na rozwój idei woli, determinizmu i indeterminizmu, a także ich związku z postrzeganiem człowieka (maszyna poddana kontroli środowiska versus żywa istota dokonująca świadomego wyboru). Analiza została wykonana z użyciem autorskiego Teoretycznego Narzędzia Badawczego, na pod- stawie metody kontekstu konstrukcji (context of construction) stworzonej przez Kurta Danzigera (1990), przedstawiciela nowej historii psychologii. PROCES WYWODU: Perspektywa nowej historii psychologii, będąca niejako poszerzeniem Runyana (1992) metody psychobiograficznej z wykorzystaniem założeń psychologii krytycznej, pozwoliła na zapoznanie się z koncepcjami Skinnera, Fromma i Rogersa z uwzględnieniem ich życiorysów. Literaturę przedmiotu poddano dogłębnej analizie, zwrócono uwagę na związek biografii autorów z ich powstałymi w późniejszym czasie koncepcjami psychologicznymi. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych badań wynika, że na rozwój koncepcji woli i pojmowania człowieka w teoriach Skinnera, Fromma i Rogersa mogły mieć wpływ prywatne wydarzenia z ich życia, takie jak hermetyczny styl wychowania w domu rodzinnym, sytuacja polityczna, zmiana środowiska czy doświadczenia traumatyczne. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zwrócono uwagę na fakt, że teorie psychologiczne nie powstają w próżni aksjologicznej czy biograficznej, bywają konstruowane z uwzględnieniem znaczących doświadczeń danego badacza.

查看原文本刊更多论文

科学目的：本文的目的是分析（自由）意志概念在20世纪美国和世界心理学中的发展。问题与研究方法：研究问题涉及影响意志、决定论和不确定性思想发展的可能因素，以及它们与人类感知（受环境控制的机器与做出有意识选择的生物）的关系。该分析是使用作者的理论研究工具，基于新心理学史代表人物Kurt Danziger（1990）创建的构建方法的背景进行的。结论过程：新心理学史的视角在某种程度上是润炎（1992）运用批判心理学假设的心理传记方法的延伸，使我们能够熟悉斯金纳、弗洛姆和罗杰斯的概念，包括他们的传记。对这一主题的文献进行了深入的分析，注意到作者传记与他们后来的心理观念之间的关系。科学分析结果：研究表明，斯金纳、弗洛姆和罗杰斯理论中对人的意志和理解概念的发展可能受到了他们生活中的私人事件的影响，如家庭中封闭的教养方式、政治局势、环境变化或创伤经历。结论、创新和建议：人们注意到，心理学理论不是在价值论或传记真空中产生的，它们是在考虑到特定研究人员的重要经验的情况下构建的。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Horyzonty Wychowania

自引率

0.00%

发文量

审稿时长

25 weeks