Dzieci romantyczne – na krawędzi życia i śmierci

Abstract

Artykuł jest próbą przekrojowego oglądu zasad konstrukcji bohatera dziecięcego w literaturze polskiego romantyzmu, z odniesieniem do postaci z wybranej literatury powszechnej tego okresu. Przełom, jaki dokonał się w sposobie przedstawiania dziecka, jego doświadczeń i emocji oraz wartościowania okresu dzieciństwa przez twórców romantyzmu, inspiruje do poszukiwania odpowiedzi na pytania, jakie walory dostrzeżono w dzieciach, co stanowiło o ich wyjątkowości, jak kształtowały się ich relacje z dorosłymi, z rówieśnikami i rodzeństwem, na czym polegała specyfika ich wrażliwości i odmienności w sposobie oglądu świata oraz konfrontacji z doświadczeniami egzystencji, często traumatycznymi, prowadzącymi do śmierci samobójczej. Odkrycie dziecka jako bytu autonomicznego zaowocowało rewolucyjnym podejściem twórców romantyzmu czyniących z istot niedorosłych, obok szalonych, ludu i poety, rewelatorów romantycznego światopoglądu, w tym epistemologii wspartej na pozarozumowym sposobie poznawania świata, objaśniania jego złożonych mechanizmów.