The Paradigm of Finnish Reviews of "Without Dogma" by Henryk Sienkiewicz: Observations on the Issue of Intercultural Communication and the Functioning of Common Motifs of European Culture

Abstract

The Paradigm of Finnish Reviews of Without Dogma by Henryk Sienkiewicz: Observations on the Issue of Intercultural Communication and the Functioning of Common Motifs of European CultureThe translation of Henryk Sienkiewicz’s novel Without Dogma into Finnish, entitled Anielka (1913), generated considerable interest in the Finnish press, evidenced by as many as twelve reviews of the work. The article analyses these reviews, describes them in terms of a paradigm and presents their functioning on the book market. Taking into account cultural distance between Poles and Finns, the reviews are approached as a testimony to intercultural communication, which was enabled thanks to community – the paradigm of European culture and its common motifs, such as the mal du siècle or l’improductivite slave, the latter highlighted by Sienkiewicz and particularly interesting for Finnish reviewers. Cultural distance turns out to be a factor that reveals new aspects of interpretation of Without Dogma and, more broadly, the specificity of Finnish thinking about Poland. Paradygmat fińskich recenzji Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza. Obserwacje dotyczące kwestii komunikacji międzykulturowej i funkcjonowania wspólnych motywów kultury europejskiejPrzekład powieści Henryka Sienkiewicza Bez dogmatu na język fiński pod tytułem Anielka (1913) spotkał się z widocznym zainteresowaniem prasy fińskiej, czego poświadczeniem jest aż 12 recenzji tego dzieła. Przedmiotem zainteresowania autora artykułu są te właśnie recenzje, które poddał analizie i opisał w ramach paradygmatu oraz przedstawił ich funkcjonowanie na rynku księgarskim. Biorąc pod uwagę odległość kulturową Polaków i Finów, autor opracowania potraktował te recenzje jako świadectwo komunikowania międzykulturowego, umożliwionego przez wspólnotę, jaką stanowi paradygmat kultury europejskiej i jego obiegowe motywy, jak motyw choroby wieku czy wyeksponowany przez Sienkiewicza motyw l’improductivite slave, szczególnie interesujący dla recenzentów fińskich. Odległość kulturowa okazała się czynnikiem odsłaniającym nowe aspekty interpretacji Bez dogmatu i – szerzej – specyfikę fińskiego myślenia o Polsce.