Еврейские темы Василия Гроссмана (В городе Бердичеве, 1934 г.)

Abstract

Na materiale jednego (przedwojennego) opowiadania Wasilija Grossmana stopniowo wyłaniane i określane są parametry oraz hierarchicznie uporządkowane elementy składowe tego, co ze względu na swoją specyfikę należałoby interpretować jako typowe dla przedstawionego w utworze środowiska żydowskiego. Środowiska czasów wojny polsko-bolszewickiej, wojny domowej, w okresie jej eskalacji i trwania. Czas jest tu istotny, ponieważ schemat życia codziennego Żydów, typowy dla ówczesnej Ukrainy, istniał w opisywanym przez autora kształcie. Posiada on cechy szczególne, jak choćby specyfika rosyjsko-żydowskiej mowy, zachowanie i stosunek do licznego potomstwa, rodziny, ogniska domowego i inne. Przejawiają się owe cechy w typowych sytuacjach i miejscach — na ulicy, targu, w hałaśliwym, krzykliwym tłumie. Wraz z tokiem narracji opowiadania i wskazywaniem przykładów „żydowskiego” zachowania, wyłaniane i klasyfikowane są cechy, które należy uznać za nieprzypadkowe i rozpoznawczo-ikoniczne. Łączone są one w tematycznie zorientowane parametry i omawiane wspólnie z wyobrażeniem o stojącym za tym wszystkim modelującym systemie. Ów system przejawia się w jednostkach semantycznych podobnych do konceptualnych „wypowiedzi”, jako projekcji wiedzy na temat własnej istoty.