{"title":"Relacije Mračne tetrade, aleksitimije i distresa: analiza na nivou faceta, antagonističkog i agensnog faktora mračnih crta","authors":"Bojana M. Dinić, Anđela Cmiljanić, N. Rokvić","doi":"10.19090/pp.2021.3.329-364","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Osnovni cilj ovog istraživanja je utvrđivanje relacija između crta Mračne tetrade i faktora aleksitimije, uzimajući u obzir multidimenzionalnu prirodu mračnih crta, kao i njihove antagonističke (maladaptivne) aspekte i aspekte delotvornosti ili agensne aspekte (adaptivnije aspekte). Dodatno, ispitana je medijatorska uloga faktora aleksitimije u odnosu između mračnih crta i distresa. Na uzorku od 355 ispitanika (71.3% ženskog pola) iz opšte populacije, primenjeni su sledeći instrumenti: Toronto skala aleksitimije, Skala depresije, anksioznosti i stresa, Levensonova skala psihopatije, Petofaktorski inventar makijavelizma, Kratka verzija Petofaktorskog inventara narcizma, Procena sadističke ličnosti. Rezultati pokazuju da mračne crte i faktori aleksitimije dele 56% zajedničke varijanse, te da su dominantni prediktori aleksitimije sekundarna psihopatija u pozitivnom smeru i makijavelistička delotvornost u negativnom smeru, a potom i narcistički antagonizam i primarna psihopatija, oba u pozitivnom smeru. Rezultati pokazuju da faktor mračnih crta koji okuplja agensne karakteristike na pozitivnom polu ostvaruje veći i negativni doprinos u objašnjenju aleksitimije i distresa, u odnosu na faktor koji okuplja primarno antagonističke karakteristike. Mračnim crtama je najviše objašnjen faktor aleksitimije koji se odnosi na probleme u identifikaciji emocija, i ujedno je ovaj faktor značajan medijator u predikciji distresa na osnovu sekundarne psihopatije, makijavelističke delotvornosti ili oba faktora mračnih crta. Naime, ovaj kognitivni deficit u razumevanju emocija doprinosi povećanju distresa u slučaju primarno antagonističkih mračnih crta, dok faktor delotvornosti preko manjih problema u identifikaciji emocija doprinosi redukciji distresa.","PeriodicalId":43074,"journal":{"name":"Primenjena Psihologija","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.5000,"publicationDate":"2021-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Primenjena Psihologija","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.19090/pp.2021.3.329-364","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q4","JCRName":"PSYCHOLOGY, MULTIDISCIPLINARY","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Osnovni cilj ovog istraživanja je utvrđivanje relacija između crta Mračne tetrade i faktora aleksitimije, uzimajući u obzir multidimenzionalnu prirodu mračnih crta, kao i njihove antagonističke (maladaptivne) aspekte i aspekte delotvornosti ili agensne aspekte (adaptivnije aspekte). Dodatno, ispitana je medijatorska uloga faktora aleksitimije u odnosu između mračnih crta i distresa. Na uzorku od 355 ispitanika (71.3% ženskog pola) iz opšte populacije, primenjeni su sledeći instrumenti: Toronto skala aleksitimije, Skala depresije, anksioznosti i stresa, Levensonova skala psihopatije, Petofaktorski inventar makijavelizma, Kratka verzija Petofaktorskog inventara narcizma, Procena sadističke ličnosti. Rezultati pokazuju da mračne crte i faktori aleksitimije dele 56% zajedničke varijanse, te da su dominantni prediktori aleksitimije sekundarna psihopatija u pozitivnom smeru i makijavelistička delotvornost u negativnom smeru, a potom i narcistički antagonizam i primarna psihopatija, oba u pozitivnom smeru. Rezultati pokazuju da faktor mračnih crta koji okuplja agensne karakteristike na pozitivnom polu ostvaruje veći i negativni doprinos u objašnjenju aleksitimije i distresa, u odnosu na faktor koji okuplja primarno antagonističke karakteristike. Mračnim crtama je najviše objašnjen faktor aleksitimije koji se odnosi na probleme u identifikaciji emocija, i ujedno je ovaj faktor značajan medijator u predikciji distresa na osnovu sekundarne psihopatije, makijavelističke delotvornosti ili oba faktora mračnih crta. Naime, ovaj kognitivni deficit u razumevanju emocija doprinosi povećanju distresa u slučaju primarno antagonističkih mračnih crta, dok faktor delotvornosti preko manjih problema u identifikaciji emocija doprinosi redukciji distresa.
期刊介绍:
Applied Psychology publishes original papers, brief communications, and review articles that deal with diverse areas of research in applied psychology including, but not limited to, organizational, social, educational, developmental, mental health, counseling, and sport psychology.