{"title":"Doğu Türkçesiyle Yazılmış Acâibü’l-Mahlûkat Tercümeleri","authors":"Hilal Yılmaz","doi":"10.26650/tuded2020-812023","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Acâibu’l-Mahlukatlar, insanlarin evreni ve evrende bulunan varliklari nasil algiladiklarini gosteren, bu varliklarla ilgili ansiklopedik bilgiler iceren, yazildiklari donemin cografyasi ve kozmografyasi hakkinda onemli bilgiler veren eserlerdir. Ilk defa Iran edebiyatinda Ebu’l- Huseyin Abdurrahman bin Omer es-Sufi tarafindan yazilan Acâibu’l-Mahlukat, zaman icerisinde Arap ve Turk edebiyatinda da yayginlasmistir. Turk edebiyatinda 15. yuzyildan itibaren yazilmaya baslanan ve bu tarihten itibaren farkli zamanlarda ve farkli yerlerde pek cok tercumesi yapilan Acâibu’l-Mahlukat tercumelerinin Turk edebiyatinda sevilen bir anlati gelenegini olusturdugu anlasilmaktadir. Hem Bati Turkcesiyle hem de Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukat tercumeleri Turk dili ve Turk kultur tarihi acisindan oldukca onemli bilgiler barindirmaktadir.Bu calismada dikkatleri Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukatlara cekebilmek icin Bati Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukat tercumeleri hakkinda kisa bilgiler verilmistir. Daha sonra Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Bennâi bin Muhammed Herevi’nin tercumesi ve mutericimi bilinmeyen Acâibu’l-Mahlukat tercumesi ile Sultan Muhammed bin Dervis Muhammedu’l- Muftiu’l-Belhi’nin bu alandaki Farsca eseri tanitilmis, bu eserler hakkinda cesitli bilgiler sunulmustur. Acâibu’l-Mahlukat anlatilarinin Bati Turkcesi ve Dogu Turkcesiyle yazilmis olan cesitli tercumeleri bu anlatilarin Dogu Turkcesi ve Bati Turkcesi icin ortak bir anlati gelenegini olusturmasi bakimindan buyuk onem arz etmektedir.","PeriodicalId":29693,"journal":{"name":"Turk Dili ve Edebiyati Dergisi-Journal of Turkish Language and Literature","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1000,"publicationDate":"2020-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Dili ve Edebiyati Dergisi-Journal of Turkish Language and Literature","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.26650/tuded2020-812023","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"0","JCRName":"LANGUAGE & LINGUISTICS","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Acâibu’l-Mahlukatlar, insanlarin evreni ve evrende bulunan varliklari nasil algiladiklarini gosteren, bu varliklarla ilgili ansiklopedik bilgiler iceren, yazildiklari donemin cografyasi ve kozmografyasi hakkinda onemli bilgiler veren eserlerdir. Ilk defa Iran edebiyatinda Ebu’l- Huseyin Abdurrahman bin Omer es-Sufi tarafindan yazilan Acâibu’l-Mahlukat, zaman icerisinde Arap ve Turk edebiyatinda da yayginlasmistir. Turk edebiyatinda 15. yuzyildan itibaren yazilmaya baslanan ve bu tarihten itibaren farkli zamanlarda ve farkli yerlerde pek cok tercumesi yapilan Acâibu’l-Mahlukat tercumelerinin Turk edebiyatinda sevilen bir anlati gelenegini olusturdugu anlasilmaktadir. Hem Bati Turkcesiyle hem de Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukat tercumeleri Turk dili ve Turk kultur tarihi acisindan oldukca onemli bilgiler barindirmaktadir.Bu calismada dikkatleri Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukatlara cekebilmek icin Bati Turkcesiyle yazilmis olan Acâibu’l-Mahlukat tercumeleri hakkinda kisa bilgiler verilmistir. Daha sonra Dogu Turkcesiyle yazilmis olan Bennâi bin Muhammed Herevi’nin tercumesi ve mutericimi bilinmeyen Acâibu’l-Mahlukat tercumesi ile Sultan Muhammed bin Dervis Muhammedu’l- Muftiu’l-Belhi’nin bu alandaki Farsca eseri tanitilmis, bu eserler hakkinda cesitli bilgiler sunulmustur. Acâibu’l-Mahlukat anlatilarinin Bati Turkcesi ve Dogu Turkcesiyle yazilmis olan cesitli tercumeleri bu anlatilarin Dogu Turkcesi ve Bati Turkcesi icin ortak bir anlati gelenegini olusturmasi bakimindan buyuk onem arz etmektedir.
Acâibu'l-Mahlukatlar是一种展示人们如何感知宇宙和宇宙中事物的艺术,它提供了关于冰的齿轮学和宇宙宇宙学的大量信息。Ebu'l-Huseyin Abdurrahman bin Omer es Sufi首次在伊朗文学中发表,也发表在阿拉伯语和土耳其文学中。15在土耳其文学中。Acâibu'l-Mahlukat的译本已经出版,它表明土耳其文学中有许多解释的历史。Acâibu'l-Mahlukat的译本都是用土耳其西部和南部写成的,大约有10个来自土耳其和土耳其的数据。本集中所写的Acâibu'l-Mahlukat已经获得了一个关于在土耳其西部书写的Acáibu'l-Mahlukat的翻译的简短信息,以便能够加入Acâ。后来,在土耳其南部编写的Bennai bin Muhammed Herevi的翻译和翻译由苏丹Muhammedd bin Dervis Muhammed'l-Muftiu'l-Belhi介绍,他不知道如何翻译和翻译成Acâi bu'l-Mahlukat的译本。Acâibu'l-Mahlukat解释说,用西突厥和南突厥书写的死亡交易是东突厥和西突厥的共同故事。