Orta Karadeniz Bölgesi illerine ait toprak sıcaklıklarının yapay sinir ağları yöntemi ile tahmin edilmesi

Abstract

Toprakta suyun bulunusu, hareketi, buharlasmasi ve hava kapasitesi, ayrismasi olaylari, mikrobiyolojik faaliyet, kok solunumu ve vejetatif faaliyet gibi olaylarin tumu toprak sicakliginin etkisi altindadir. Bu calismada toprak sicaklik degerlerinin Yapay Sinir Aglari (YSA) yontemi kullanilarak tahmin edilmesi amaclanmistir. Orta Karadeniz bolumu illerine ait farkli toprak katmanlarindaki (5, 10, 20, 50 ve 100 cm) aylik ortalama toprak sicaklik degerleri ve diger meteorolojik veriler Meteoroloji Genel Mudurlugunden 1971-2015 yillari icin temin edilmistir. Uc katmanli ileri beslemeli bir YSA yapisi olusturularak YSA’nin ogrenmesi icin Levenberg-Marquardt (LM) algoritmasi uygulanmistir. 1971-1990 yillari arasi aylik meteorolojik veriler egitim verisi, 1991-2000 yillari arasi aylik veriler test verisi, 2001-2015 yillari arasi aylik veriler validasyon verisi olarak kullanilmistir. Iklim verileri ve toprak katmani goz onune alinarak 10 farkli YSA Modeli olusturulmustur. Tum istasyonlarda farkli derinliklerde elde edilen sonuclar icin belirleme katsayisi (R²) 0.85-0.99 arasinda, tahmin hatasinin standart sapmasi (RMSE) 0.24-3.74 arasinda ve ortalama mutlak hata (MAE) 0.01-2.33 arasinda degismektedir. Calisma sonucu YSA modellerinin Orta Karadeniz Illeri aylik toprak sicaklik hesaplamalarinda basarili sonuclar verdigi gorulmustur.