DELATNOST CENTRALNOG JUGOSLOVENSKOG BIROA PRI CK RKP(b) U MOSKVI 1920–1921.

Abstract

U članku se razmatra delatnost Centralnog jugoslovenskog biroa pri Centralnom komitetu Ruske komunističke partije (boljševika) u završnoj fazi Građanskog rata u Rusiji. Prema tvrđenjima sovjetske i jugoslovenske istoriografije socijalističkog perioda, jugoslovenske komunističke organizacije su se 1920–1921. godine uglavnom bavile omogućavanjem povratka u domovinu Jugoslovena koji su učestvovali u Građanskom ratu na strani kako crvenih, tako i belih. Dokumenti korišćeni u članku omogućavaju da se tvrdi da ove organizacije nisu toliko doprinele repatrijaciji sunarodnika, koliko su pokušavale da po svom nahođenju odlučuju ko je od Jugoslovena „proleterski element“ i kao takav može računati na povratak, a ko, poput „svih bivših srpskih i crnogorskih podanika bez izuzetka“, podleže zatvaranju u koncentracioni logor, kako bi kasnije mogli da posluže i kao taoci. U zaključku, autor nudi svoje viđenje razloga za ukidanje ovih organizacija jugoslovenskih komunista.