Öğretmenlerin Politik Becerileri Meşru Olmayan Görevlerin Mesleki Özdeşleşme Üzerindeki Olumsuz Etkilerini Hafifletiyor: Türkiye Örneği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, çalışanların iş süreçlerinde meşru olmayan görevler (MOG) deneyimlerinin rol çatışması (RÇ) yaratıp yaratmadığını ve mesleki özdeşleşmeye (MÖ) olan etkilerini ve ayrıca politik becerinin (PB) aracılık etkisini görgül olarak incelemektir. Bu doğrultuda, Türkiye’de Milli Eğitim Bakalnlığı’na (MEB) bağlı olarak devlet kadrosunda ve birçok ilde çalışan 521 öğretmenden veri toplanmıştır. Yapısal Eşitlik Modeli istatisksel analizleri ışığında MOG’un her iki boyutundan Gereksiz Görevler (GG)’in mesleki özdeşleşmeyi (MÖ) olumsuz ve Mantıksız Görevler (MG)’in MÖ’yü olağan düzeyin de üzerinde pozitif yönde etkilediği açığa çıkmıştır. Sonuçlar, öğretmenlerin rol çatışması yaratan durumların meslekleri ile özdeşleşme düzeylerini daha da güçlendirdiğine işaret etmektedir. MG rol çatışması yaratırken çalışanların politik becerilerinin (PB) bu etkiye aracılık ederek mesleki özdeşleşme düzeylerini olumlu yönde düzenlemektedir. Ayrıca hem GG ve MÖ arasında hem de MG ve MÖ arasında aracılık etkisi olan PB’nin MÖ’yü her iki durumda da olumlu yönde desteklediği ortaya çıkmıştır. Sonuçlar, MOG’un iki boyutunun MÖ üzerinde etkilerinin farklı olduğunu ve ayrıca sadece MG’nin rol çatışması yarattığını ortaya koymaktadır. İstatistik analizler sonucunda MG ile MÖ arasında RÇ ve PB’nin bulunduğu seri aracılık etkisinin mevcut olduğu görülmüştür. Araştırmanın temel özgünlüğü MOG ve MÖ arasındaki ilişkide PB’nin aracılık etkisinin ve RÇ ve PB’nin seri aracılık ilişkisinin ilk kez incelenerek ortaya çıkarılmasıdır. Literatürü destekleyen sonuçlar, rol kuramı ve SOS (benliğe saldırı olarak stres) kuramları çerçevesinde katkı sunarken, pratik olarak eğitimin niteliğini ve çalışanların esenlik düzeyini güçlendirmek için okul müdürlerinin ve diğer eğitim politikasında rol alan yöneticilerin MG ve GG’lerin azaltılması doğrultusunda önlemler almaları gerektiğini vurgulamaktadır.