Bitlis Şerefiye Medresesi’nin Onarım ve Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Bitlis merkez Muştakbaba Mahallesi çarşı meydanındaki Bitlis Deresi ile Kömüs Çayı’nın birleştiği yerde kurulan Şerefiye Külliyesi, cami, medrese, türbe, taş köprü ve hamam yapılarından oluşmaktadır. Külliyenin çekirdeğinde yer alan caminin kuzeyinde türbe, batısında avlu, minare, hazire ve imaret, doğusunda medrese, dükkânlar, arasta, iki adet taş köprü ve külliyeden ayrı doğuda ise hamam yer almaktadır. Oldukça büyük bir alanda zemine kurulu külliye Kömüs Çay ile tarihi Bitlis Kalesi’nin etekleri arasında bulunur. Şerefiye Külliyesi’ne ait kitabe ve vakfiyesine göre yapı H. 935-M.1527 yılında IV. Şeref Han tarafından inşa edilmiştir. Caminin güneyinde yer alan medrese, kuzey-güney istikametinde dikdörtgen planlı olarak düzenlenmiştir. Medrese ile cami arasında oldukça dar sadece yaya ulaşımını sağlayan yol bulunur. Medresenin doğu ile batı yönleri arasında yaklaşık 4.00 m’lik kot farkı vardır. Mevcut kot farkından dolayı beş adet benzer mimari özellik ve ölçülerde dükkânlar medresenin doğu cephesinin alt bölümüne yerleştirilmiştir. Medresenin güneyi ise bitişik nizamda arasta bölümü yer alır. Medrese tek katlı ortası açık avlu şeklinde planlanmıştır. Medreseyi oluşturan tamamlayıcı mekânlar simetrik olarak bu avlunun etrafında düzenli bir şekilde sıralanmıştır. Medreseye kuzey cephesinin ortasındaki çift kanatlı ahşap kapı yardımıyla üzeri beşik tonoz ile örtülü eyvandan girilir. Şerefiye Külliyesi’nin önemli bir bölümü olan medrese, 2018 yılına kadar ağır iş makinalarının çalıştığı ahşap doğrama atölyesi olarak kullanılmıştır. Medrese mülkiyeti Şemseddin Veli Evladı Şerefiye Camii ve Medresesi Vakfı’na aittir. Yapı proje ve onarım çalışmaları Şerefiye Vakfı ve Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından 2019-21 yılları arasında tamamlanmıştır. Gününüzde medrese, Bitlis Valiliği, Bitlis Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Şerefiye Vakfı’nın ortak görüşü doğrultusunda geleneksel Bitlis mutfağına hizmet etmek üzere kullanılmaktadır.