ÖMER FERİD KAM’IN ÂVÂZE-İ BEZM-İ SULH-İ LAHEY TERCÜMESİ

Abstract

19. yüzyılın sonlarına doğru devletlerarasında savaşlar artmış ve silahlanma yarışı hız kazanmıştır. Teknolojinin gelişmesiyle yeni silahlar ve savaş aletleri icat edilmiş, bu durum ise savaşların daha şiddetli olmasıyla sonuçlanmıştır. Neticede 1899 yılında Lahey Uluslararası Barış Konferansı yapılmış, devletlerarasındaki problemlerin barış yoluyla çözülmesi öncelikli seçenek olarak karara bağlanmıştır. Ayrıca bu konferansta savaş hukukuna dair yeni düzenlemeler getirilmiş, bazı silahların kullanılması yasaklanmıştır. Prens Erfâu’d-devle Mirzâ Rızâ Han Dâniş, İran heyetinin arasında yer alarak bizzat konferansta bulunmuş, burada şahit olduklarını Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey adlı mesnevisinde anlatmıştır. Kendisini dünya barışının en büyük taraftarı olarak gören şair, bu konferansı dünya barışına dair atılmış önemli bir adım olarak yorumlamış ve gelecekte bu barışın sağlanacağına dair kuvvetli inancını dile getirmiştir. Bu eser on beş dilde yayımlanmış ve pek çok devlet tarafından tebrik edilmiştir. Eserin çevrildiği dillerden biri de Türkçedir. Bu tercüme Babıali Tercüme Odası memurlarından Ömer Ferid (Kam) tarafından aruz ölçüsüyle manzum olarak kaleme alınmıştır. Böylece Osmanlı okuru, Erfâu’d-devle’nin 53 beyitlik bu mesnevisiyle tanışma fırsatı yakalamıştır. Bu çalışmada ilk olarak Erfâu’d-devle ve onun Âvâze-i Bezm-i Sulh-i Lahey adlı eseri tanıtılmış, ardından Ömer Ferid Kam’ın tercümesi hakkında bilgi verilmiştir. Mesnevi tahlil edilmiş, transkripsiyon alfabesine aktarılmış metin ve metnin orijinal hâli makalenin sonuna eklenmiştir. Böylece eserin tanıtımını yapmak ve önemi hakkında bilgi vermek amaçlanmıştır.