MUHAMMED EL-MÜTEVELLÎ EŞ-ŞAʻRÂVÎ’NİN ETKİLENDİĞİ BAZI ÂLİMLER

Abstract

Ezher ve Mısır’ın yetiştirmiş olduğu çağımızın önemli alimlerinden olan Muhammed el-Mütevellî eş-Şaʻrâvî, ülkesi ve ülkesinin dışında çeşitli eğitim ve idarî görevler almakla beraber her zaman dinî hizmet ve irşadı bütün görevlerinin üstünde tutmuştur. Mushaf tertibine göre Kur’ân’ın konu ve hedef bütünlüğüne riayet ederek sözlü bir şekilde tefsir yapması bu durumun bir sonucudur. Bu bağlamda Kur’ân’ın Allah’ın kelâmı ve Hz. Muhammed’in (s.a.s.) Peygamberliğinin kanıtı ve muʻcizesi olduğunu temellendirmeye çalışmıştır. Çağındaki insanın idrakine ilâhî mesajı daha kolay bir şekilde sunabilmek adına akla ve mantığa ağırlık vermekle, güncel konu ve kavramları, bilimsel verileri iyi seviyede kullanmakla beraber naklı, akla kurban etmemiştir. Bu çerçevede tefsir yaparken Sünnette, sahabe ve tabiîn kavline yer vermenin yanında İslam alimlerinin görüşlerine başvurmuştur. Genelde isim zikretmeden “kimi alim, bazı alimler, alimler” gibi ifadeleri kullanarak alimlerin görüşlerine yer vermiştir. Ancak görüşlerine yer verdiği veya kendilerinden etkilendiği kimi alimlerin de zaman zaman isimlerini zikrederek görüşlerini aktarmıştır. Bunların başında Caʻfer es-Sâdık, Amr b. Ubeyd, ez-Zemahşerî, Fahreddin er-Râzî, Muhammed Abduh, Hasan el-Benna ve Seyyid Kutub gibi alimler gelmektedir. Bu çalışmada Şaʻrâvî ‘nin mezkûr alimlerden etkilenme durum ve şekli ele alınacaktır.