{"title":"Қазақ және қытай тілдеріндегі жұмбақтардың этнолингвистикалық сипаты","authors":"Г. Кортабаева, Ж.Е. Мұратбекова","doi":"10.31489/2024ph1/96-105","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Жұмбақ — халық өмірінің бай тәжірибесін, дүниеге эстетикалық және этикалық көзқарасын білдіретін көне жанр. Халықтың болмысымен ежелден біте қайнасып, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан жұмбақ жанрының табиғатын сипаттау үшін ұлттық дүниетанымды терең түсінуіміз керек. Жұмбақты шешу барысында кездесетін түрлі ақпарат арқасында адам өзінің білімін, ойлау процесін жетілдіреді. Мақаланың басты мақсаты — қазақ және қытай тілдеріндегі жалқы есімдіжұмбақтарды этнолингвистикалық тұрғыдан сипаттау. Зерттеу әдісі ретінде қазақ және қытай тілдеріндегі дереккөздер мен материалдарды саралау, жіктеу және жүйелеу әдістері қолданылды. Зерттеу жұмысының нәтижесі көрсеткендей, қазақ және қытай жұмбақтарының кұрамындағы жалқы есімді талдау проблемасы жалқы есімнің ерекшелігін түсінумен, ұлттық менталитетпен, мәдениетаралық коммуникациямен анықталған біліммен, фольклорлық ерекшеліктерді белгілеументығыз байланысты. Жалқы есімдер әр халықта өзіндік ерекшеліктерге ие. Жалқы есімдер мақал-мәтел мен фразеологизмдердегі сияқты жұмбақтарда да кездеседі. Олар тек өзінің жалқылық мағынасында ғана емес, толып жатқан ауыспалы, туынды және символикалық мағыналарда да көрініс табады.","PeriodicalId":285488,"journal":{"name":"Bulletin of the Karaganda University. Philology series","volume":"81 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2024-03-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Bulletin of the Karaganda University. Philology series","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31489/2024ph1/96-105","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Жұмбақ — халық өмірінің бай тәжірибесін, дүниеге эстетикалық және этикалық көзқарасын білдіретін көне жанр. Халықтың болмысымен ежелден біте қайнасып, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан жұмбақ жанрының табиғатын сипаттау үшін ұлттық дүниетанымды терең түсінуіміз керек. Жұмбақты шешу барысында кездесетін түрлі ақпарат арқасында адам өзінің білімін, ойлау процесін жетілдіреді. Мақаланың басты мақсаты — қазақ және қытай тілдеріндегі жалқы есімдіжұмбақтарды этнолингвистикалық тұрғыдан сипаттау. Зерттеу әдісі ретінде қазақ және қытай тілдеріндегі дереккөздер мен материалдарды саралау, жіктеу және жүйелеу әдістері қолданылды. Зерттеу жұмысының нәтижесі көрсеткендей, қазақ және қытай жұмбақтарының кұрамындағы жалқы есімді талдау проблемасы жалқы есімнің ерекшелігін түсінумен, ұлттық менталитетпен, мәдениетаралық коммуникациямен анықталған біліммен, фольклорлық ерекшеліктерді белгілеументығыз байланысты. Жалқы есімдер әр халықта өзіндік ерекшеліктерге ие. Жалқы есімдер мақал-мәтел мен фразеологизмдердегі сияқты жұмбақтарда да кездеседі. Олар тек өзінің жалқылық мағынасында ғана емес, толып жатқан ауыспалы, туынды және символикалық мағыналарда да көрініс табады.