From Shah Ali Bey to Hacı Ali Bey: Çermik Ekrad Sanjak

Abstract

Osmanlı Devleti’nden önce Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki kentlerin birçoğu Kürd aşiret ve hanedanları tarafından yönetilmekteydi. Osmanlılar tarafından Diyarbakır ve çevresi Safeviler'in elinden alınınca bu bölge yeni bir idari yapılanmaya kavuştu. Bu idari yapılanmada Çermik sancağı yurtluk ve ocaklık olarak fetihte yararlılık gösteren bir Kürd hanedana verilmiş ve kısmen serbestiyet içerisinde yönetilmiştir. Bu çalışmada ilk olarak Çermik hanedanının kökenleri, arşiv kayıtlarında bulunan hanedan üyelerinin isimleri ve görev süreleri, Çermik beylerinin Osmanlı Devleti ve halk ile ilişkileri incelenmiştir. Daha sonra Tanzimat ile Osmanlı Devleti’nin geçirdiği değişimlerin Çermik’e yansımaları sonucunda yurtluk ve ocaklık yönetiminin son bulması incelenmiştir. Son kısımda ise hanedan üyelerine daha önce ellerinde bulunan topraklara karşılık olarak maaş bağlanması konusu ele alınmıştır.