Algorithm for pharmacists from community pharmacies who dispense over-the-counter proton pump inhibitors and histamine receptor antagonists for patients reporting symptoms of reflux

Abstract

Farmaceuci zostali wskazani w systemie opieki zdrowotnej jako grupa zawodowa, która powinna odpowiadać za bezpieczeństwo farmakoterapii zarówno tej wydanej na podstawie zlecenia lekarskiego, jak i tej realizowanej przez pacjenta w oparciu o konsultację z farmaceutą. Farmaceuci pełnią więc istotną rolę w nadzorowaniu procesu samoleczenia pacjentów, w tym decyzji związanych z leczeniem drobnych dolegliwości. W polskich aptekach doradztwo farmaceutyczne jest jedną z podstawowych usług świadczonych przez personel fachowy. Decyzje o wyborze leku podejmowane w ramach konsultacji farmaceutycznej powinny opierać się na dostępnych wytycznych i zaleceniach dotyczących postępowania terapeutycznego w określonych schorzeniach. Choroba refluksowa (ChRP) dotyka 20-40% populacji krajów wysokorozwiniętych. Szacuje się, że w Polsce nawet 34% osób dorosłych ma objawy tej choroby, z czego około 10% trafia do specjalisty w fazie już rozwiniętych powikłań. Leczenie ChRP opiera się na stosowaniu inhibitorów pompy protonowej (IPP) lub antagonistów receptora histaminowego (AH2). Badania przeprowadzone na świecie po wprowadzeniu IPP do sprzedaży odręcznej wskazały na skokowe zwiększenie sprzedaży tych produktów i stosowanie ich niezgodnie ze wskazaniami. IPP także w Polsce stanowią istotną część sprzedaży w aptekach, co nakłada na farmaceutów obowiązek nadzorowania prawidłowości ich stosowania. Ułatwieniem w realizacji tego obowiązku może być opracowanie algorytmów postępowania w różnych sytuacjach związanych z wydaniem IPP z apteki. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zasad postępowania w aptece podczas wydawania bez recepty IPP dla pacjenta zgłaszającego objawy zgagi. Postępowanie obejmuje weryfikację wskazań do stosowania, dobór leku oraz przekazanie szczegółowych informacji dotyczących jego stosowania. Algorytm może stanowić narzędzie wspomagające farmaceutę w działaniach racjonalizujących i ułatwiających mu prawidłowe postępowanie. Dodatkowo farmaceuta powinien również przygotować i przedstawić pacjentowi zalecenia indywidualne opracowane w oparciu o odpowiednie dokumenty i wytyczne. Algorytm może być inspiracją do przygotowania innych narzędzi wspomagających pracę i poprawiających jakość doradztwa farmaceutycznego realizowanego w aptekach ogólnodostępnych.