Lokucione ndajfoljore me strukturë dyfjalëshe

Abstract

Sot është i njohur kuptimi i termit “lokucion” si grup fjalësh me lidhje të qëndrueshme, i barazvlershëm me fjalën kuptimisht dhe gramatikisht, por jo i njëjtë me të.1 Duhet mbajtur parasysh se lokucionet, të cilitdo lloji qofshin, nuk janë fjalë, por togje fjalësh ose togfjalësha të qëndrueshëm. Si të tilla, ato as nuk duhen analizuar bashkë me fjalët, as nuk duhen përfshirë në shembuj ilustrues së bashku me to. Gjithashtu, këto njësi duhen dalluar qartë edhe nga njësitë frazeologjike. M. Domi e ka shtruar kohë më parë nevojën e njohjes së tyre si njësi gjuhësore më vete.2 Meqë lokucionet nuk janë fjalë, termi “fjalëformim” nuk na duket i përshtatshëm për t’u përdorur gjatë analizës së formimit të tyre. Me lokucionet, si njësi leksikore dhe gramatikore, lidhen një sërë çështjesh që kërkojnë një trajtim më të plotë. Me rëndësi është përcaktimi i vendit që duhet të zënë ato në një disiplinë të caktuar gjuhësore; trajtimi i tyre si njësi gjuhësore të veçanta, duke përcaktuar qartë kriteret e studimit; evidentimi i plotë i veçorive dhe tipareve më të përgjithshme, si njësi gjuhësore më vete, si dhe i veçorive të llojeve e nënllojeve të tyre; përcaktimi sa më i saktë i veçorive që i bashkojnë dhe që ndajnë nga njësitë e tjera në kufi me to; identifikimi sa më i plotë i elementeve që përbëjnë strukturën e tyre dhe, në mënyrë të veçantë, përcaktimi i shkallës së qëndrueshmërisë së këtyre elementeve brenda strukturës së lokucionit etj.