ALİ ŞİR NEVAÎ VE DİL

Abstract

2022’in Şubat ayı, Ali Şir Nevaî’nin doğum ayının 581’inci yılıdır. Bu yazı, Ali Şir Nevaî Taşkent Devlet Özbek Dili ve Edebiyatı Üniversitesi’nin 23 Şubat’ta düzenlediği sempozyum için hazırlanan bildirinin genişletilmiş şeklidir. Günümüz Türk dili ve edebiyatının temel taşlarından biri olan Nevaî, dilin millî kimlik olduğunu ve egemenliğin ancak ve ancak millî olan dile sahip çıkarak edinileceğini yazdığı eserlerle ortaya koymuştur. 60 yıllık yaşamında Fars edebiyatının da en büyük sanatçılarını kendisine örnek almış ve onların eserlerine cevap olabilecek Türkçe eserler yazmıştır. Fars edebiyatında Nizamî’nin başlattığı, Türk edebiyatında ilk hamse sahibi ve ilk tezkire yazarı Nevaî’dir. Onun edebiyattaki olgunluğu ve dili kullanmadaki yetkinliği, o dönem sanat ve kültür faaliyetlerinin merkezi konumunda olan Herat’taki usta sanatçılar tarafından takdir edilmiş ve yetişmekte olanlar tarafından ise Nevaî’ye kılavuzluk rolü biçilmiştir.