Türkiye’deki Oyuncak Müzelerinde SOKÜM’e Yönelik Eğitim Etkinliklerinin İncelenmesi

Abstract

1972 UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi’nin 2003 yılında imzalanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile, sözlü kültür mirasının çok sayıda ve zengin çeşitlilikteki bileşenleri; kültürel kimlik, yaratıcılık ve farklılığın temel kaynakları olarak resmen kabul edilmiştir. 2007 yılında “SOKÜM” müze tanımı içerisine de girmiş; korunması, araştırılması, toplumun eğitim ve kültürünü arttırmaya yönelik kullanılması önemli görülmüştür. Müzelerin günümüzdeki temel işlevlerinden biri eğitimdir. SOKÜM bağlamında müzelerde yapılacak eğitim etkinlikleri önemli görülmektedir. Ancak SOKÜM’e yönelik eğitim etkinlikleri müzelerde ne şekilde uygulanmaktadır? Bu etkinlikler gerçekleştirilirken SOKÜM Sözleşmesi ilkeleri dikkate alınmakta, SOKÜM Sözleşmesi desteklenmekte midir? Çalışmanın amacı, Türkiye’deki oyuncak müzelerinin eğitim etkinliklerini SOKÜM Sözleşmesi ilkeleriyle ilişkilendirerek incelemektir. Çalışmada, Türkiye’deki oyuncak müzelerinde SOKÜM Sözleşmesi’nde belirtilen alanlardan hangileriyle ilgili eğitim etkinlikleri gerçekleştirildiği; bunların amaçlarının SOKÜM Sözleşmesi amaçlarıyla ne kadar ilişkili olduğu alanyazın taraması, görüşme ve doküman incelemesi yöntemleriyle incelenmiştir. Araştırmada, Türkiye’de bulunan oyuncak müzelerinde, SOKÜM’e yönelik eğitim etkinliklerinin yapıldığı ancak sınırlı çeşitlilikte olduğu tespit edilmiştir. Oyuncak müzelerinde, sözleşmede belirtilen beş alandan “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Aktarılmasında Taşıyıcı İşlevi Gören Dille Birlikte Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar”, “Gösteri Sanatları”, “El Sanatları” alanlarında, toplam üç alana ait etkinlikler gerçekleştirildiği; SOKÜM Sözleşmesi’nde yer alan “somut olmayan kültürel mirası korumak” amacına yönelik etkinlikleri olduğu tespit edilmiştir. SOKÜM Sözleşmesi’nde belirtilen “somut olmayan kültürel mirasın önemi konusunda, yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde duyarlılığı artırmak ve karşılıklı değerbilirliği sağlamak”, “ilgili toplulukların, grupların ve bireylerin somut olmayan kültürel mirasına saygı göstermek”, “uluslararası iş birliği ve yardımlaşmayı sağlamak” amaçlarıyla da ilgili çalışmalar yapmalarının oyuncak müzelerinin somut olmayan kültürel miras ile ilgili çalışmaları destekleyeceği düşünülmektedir.