INVESTIGATION OF THE PRESENCE OF AFLATOXIN IN SUNFLOWER AND CORN OILS OFFERED FOR CONSUMPTION IN THE MARKET

Abstract

Genel olarak bütün tarımsal ürünler küflenmeye bağlı bozulmalara maruz kalabilmektedir. Toprakta ve havada yaygın olarak bulunan küf sporları, uygun sıcaklık ve su aktivitesi değerlerinde bu ürünlere bulaştıklarında ürünleri bozabilmekte, hatta ürettikleri mikotoksinlerle sağlık açısından risk yaratabilmektedirler. Tarımsal ürünlerimizden olan yağlı tohumlar da yapıları itibari ile küflenmeye ve küfler tarafından üretilen mikotoksinler ile kontamine olmaya uygun gıdalardır. Endüstriyel olarak, ayçiçeği ve mısırözü gibi yağlı tohumlardan yağ eldesinde çeşitli ekstraksiyon yöntemlerinden yararlanılmakta ve elde edilen bu ham yağlara sonrasında degumming, nötralizasyon ve ağartma proseslerini içeren rafinasyon işlemleri uygulanmaktadır. Bugüne kadar yağ eldesinde uygulanan rafinasyon işlemlerinin hammaddede bulunan mikotoksinlerin yağdaki miktarını düşürdüğü ve yağların bu anlamda bir risk taşımadığı düşüncesi yaygındı. Son zamanlarda yapılan sınırlı sayıdaki çalışmalar, yağlı tohumdan başlayarak rafine yağ eldesine kadar devam eden proses boyunca uygulanan işlemlerin ancak mikotoksin düzeyini düşürdüğünü fakat düşük düzeylerde de olsa yağlarda mikotoksin bulunabileceğini ve yine sınırlı sayıda yapılmış piyasa taramalarını içeren çalışmalar rafine yağların farklı düzeylerde mikotoksin içerdiğini göstermiştir. Bu çalışmada ilk kez, ülkemiz marketlerinde rafine olarak satışa sunulan ayçiçek yağı ve mısırözü yağında aflatoksin varlığı araştırılmış ve ülkemiz piyasasındaki durum değerlendirilmiştir. Çalışmada ülkemiz piyasasından toplanan 50 rafine ayçiçek yağı örneğinin 16 (%32)’sında 0.06-0.198 μg/kg aralığında, 44 rafine mısır özü yağı örneğinin ise 28 (%63.63)’inde 0.03-0.144 μg/kg aralığında toplam aflatoksin varlığı tespit edilirken, 16 rafine ayçiçek yağı örneğinin 5’inde 0.06-0.082 μg/kg aralığında, 28 rafine mısır özü yağı örneğinin ise 4’ünde 0.014-0.032 μg/kg aralığında AFB1 tespit edilmiştir. Çalışmada kullanılan örneklerin bir kısmında her ne kadar aflatoksin varlığı tespit edilmişse de belirlenen miktarlar uluslararası bitkisel yağlar için bildirilen toksin kriterlerinin çok altında bulunmuştur.