ENFLASYONA DİRENEN YAPTIRIM: TÜRK CEZA HUKUKUNDA DÜZENLENEN ADLÎ PARA CEZASININ REEL DEĞERİNİN AZALMASI ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR İNCELEME

Abstract

Gün para cezası sistemini benimseyen Türk Ceza Kanunu’nun (“TCK”) yürürlüğe girdiği tarihten günümüze kadar, adlî para cezasının düzenlendiği 52. maddedeki alt ve üst sınır miktarlarında herhangi bir güncelleme yapılmamıştır. Ülkemizde ise özellikle son yıllarda yaşanan enflasyon artışının bir sonucu olarak Türk Lirası oldukça fazla değer kaybetmiştir. Her ne kadar adlî para cezası daha hafif suçlar için hapis cezasının doğuracağı muhtemel sakıncaları önlemek için öngörülmüş bir yaptırım türü olsa da 1 gün karşılığı öngörülen adlî para cezası miktarının reel değerindeki dramatik düşüşün, yıllar içinde adlî para cezasının etkinliğini ve caydırıcılığını yitirmesine sebep olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. İfade etmek gerekir ki 1 gün karşılığı adlî para cezası miktarının alt ve üst sınırı arasındaki fark da oldukça düşüktür. Bu durum, adlî para cezasının bireyselleştirilmesini zorlaştırmakta, ekonomik gücü yüksek olan bir fail aleyhine hükmedilecek adlî para cezası ile ekonomik gücü düşük olan bir fail aleyhine hükmedilecek adlî para cezası arasında adil bir fark olmasına izin vermemektedir. TCK’da 1 gün karşılığı öngörülen adlî para cezası miktarının üst sınırı alt sınırının 5 katı iken; adlî para cezasına ilişkin kanuni düzenlemeleri çalışmamıza konu olan ülkelerden Almanya’da 30.000 katı, Avusturya’da 1250 katı, İsviçre’de 300 katıdır. Sonuç adlî para cezasının miktarı ayrıca tespit edilecek gün unsuruna bağlı olsa da karşılaştırma yapılan neredeyse her ülkedeki 1 gün karşılığı adlî para cezası miktarının alt ve üst sınırları arasındaki makas aralığının TCK’ya kıyasla oldukça geniş olması dikkat çekicidir.