ТҮРІК ЖӘНЕ МОНГОЛ ЖЫЛҚЫСЫ ЖӘНЕ ЖЫЛҚЫ ПАЙДАЛАНУ-ЭТИМОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

Abstract

Makalede Türkler ve Moğollar arasında atçılık, hayvancılık, binicilik ve yük taşımacılığına dair etimolojik kanıtlar ele alınmıştır. Türklerin ve Moğolların atlar, at türleri ve diğer ilgili konular hakkındaki söz varlığı gösterilmiş ve bu söz varlığının Farsça ya da Arapça kökenli olanları belirtilmiştir. Orta Çağ’dan itibaren Türkçe ile Moğolca arasında gerçekleşen kelime alışverişi tarihî metinlerden örneklerle açıklanmıştır. Türklerin ve Moğolların İç Asya’daki komşusu Çinlerle olan etkileşimlerine atçılık ve taşımacılık cephesinden bakılmıştır. Koşum takımı ve at teçhizatı konusunda delil olabilecek veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler ile arkeolojik araştırmaların örtüşüp örtüşmediği tartışılmıştır. Başlıca olarak at, kısrak, iğdiş edilmiş hayvan, eyer, gem, yular, dizgin, üzengi, kolan vs. anlamlarına gelen terimler incelenmiştir. Türkler ve Moğollar (ve bazen Farslar) arasındaki kelime alışverişine bakılarak söz konusu teknolojinin ve o teknolojiyi tanımlayan kelimenin öğrenme yönü tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre hem Türklerin hem de Moğolların atları kendi başlarına, birbirlerinden ya da üçüncü bir taraftan yardım almaksızın evcilleştirdikleri sonucuna varılmıştır.