Charakterystyka osady kultury przeworskiej z okresu rzymskiego w Nieszawie Kolonii, gmina Józefów nad Wisłą, powiat opolski, województwo lubelskie – osiągnięcia i perspektywy badawcze

Abstract

Interdyscyplinarne badania na stanowisku 5 w Nieszawie Kolonii pow. Opole Lubelskie, woj. lubelskie, dostarczyły wielu danych, które często w znacznym stopniu podważają dotychczasowe analizy okresu rzymskiego na Lubelszczyźnie. Większość źródeł datowana jest na fazy B2 i B2/C1-C1a okresu rzymskiego. Można jednak również zaobserwować długą serię zabytków metalowych i ceramicznych, które wskazują, że osadnictwo nad Wisłą funkcjonowało jeszcze w okresie późnego Rzymu i wczesnej migracji (tj. C3, a nawet koniec faz C2 i D1). Fakt ten rzuca nowe światło na kwestię upadku osadnictwa kultury przeworskiej na Lubelszczyźnie. Na obszarze wykopalisk o powierzchni 2215,8 m2 odkryto 123 obiekty. Badania geofizyczne potwierdziły istnienie obiektów na powierzchni ok. 1,2 ha. Zebrano prawie 40 000 fragmentów ceramiki i kilkaset zabytków z innych źródeł. Stanowisko jest największą przebadaną osadą kultury przeworskiej z reliktami architektury mieszkalnej na Lubelszczyźnie. Wyniki technicznych badań archeologicznych, fizykochemicznych i przyrodniczych pozwalają na stworzenie wieloaspektowej charakterystyki osady. Warto podkreślić, że część analiz została przeprowadzona po raz pierwszy na potrzeby stanowiska z terenu Lubelszczyzny datowanego na okres rzymski. Wśród tych pionierskich prac znajdują się: analiza paleobotaniczna, badania mineralogiczno-petrograficzne oraz datowanie ceramiki metodą termoluminescencyjną. Interdyscyplinarne badania osady w Nieszawie Kolonii, prowadzone m.in. w ramach projektów finansowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, konsekwentnie wypełniają potrzebę kompleksowej analizy źródeł, co otwiera nowe perspektywy badawcze.