Skarb monet z XV–XVII wieku z Lublina

Abstract

W zbiorach Muzeum Lubelskiego przechowywany jest skarb 521 monet polskich i obcych z XV-XVII wieku. Skarb został ukryty w Lublinie po 1625 r., w pobliżu dużego stawu pod Zamkiem Królewskim, prawdopodobnie w sąsiedztwie papierni. Skrytka została odkryta w 1949 r. i składa się z monet o niskich nominałach i najmniejszej wartości. Przeważają monety polskie (70,8%) składające się z kolejnych emisji dynastii Jagiellonów (1386-1572), z wyjątkiem panowania Władysława Warneńczyka (1434-1444), Stefana Batorego (1576-1586) i Zygmunta III Wazy (1587-1632). Monety zagraniczne stanowią 29,2% składu skarbu. Pochodzą one z krajów członkowskich i terytoriów Rzeszy Niemieckiej: Pomorza Zachodniego (2%), Śląska (7,3%), Czech (0,2%), Styrii (0,2%), Szwajcarii (0,6%) oraz licznych mennic niemieckich władców świeckich, kościelnych i miejskich (15,3%). Są też monety nierzymskie - krzyżackie (0,2 proc.), lenników Prus (2,7 proc.), węgierskie (0,4 proc.), siedmiogrodzkie (0,4 proc.). Skarb lubelski ujawnia złożoną strukturę masy monetarnej drobnych nominałów w Koronie w pierwszej ćwierci XVII w., ukształtowaną przez zróżnicowane chronologicznie emisje rodzime i obce z XV-XVII w. Należy jednak zauważyć, że skład masy monetarnej w Koronie w pierwszej ćwierci XVII w. był bardzo zróżnicowany. Należy jednak zauważyć, że skład znaleziska lubelskiego nie eksponuje uwarunkowań rynku pieniężnego w Koronie początku drugiej ćwierci XVII wieku. Za takim poglądem przemawia stosunkowo znaczna część XV- i XVI-wiecznych emisji jagiellońskich (33,5%), XVI-wiecznych monet świdnickich (3,6%) i pruskich (2,7%) oraz relatywnie niewielki udział monet Zygmunta III Wazy (36,8%). Rozkład emisji o tym charakterze jest reprezentatywny dla starszych skarbów, ukrytych w celu ochrony w pierwszej dekadzie XVII wieku.