Lubelskie w Dziełach wszystkich Oskara Kolberga

Abstract

Oskar Kolberg jest jednym z najwybitniejszych polskich i - szerzej - słowiańskich etnografów. Wyróżnia go przede wszystkim historycznie pierwsza i najpełniejsza dokumentacja nie tylko polskich, ale w ogóle słowiańskich tradycji ludowych, zawarta w monumentalnym dziele Ludy. Ich zwyczaje, sposób życia, mowa, legendy, powiedzenia, obrzędy, czary, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. W ciągu swojego życia autor wydał 33 tomy materiałów folklorystycznych, zebranych podczas badań terenowych osobiście, ale także z pomocą swoich współpracowników. Pochodzą one z różnych geograficznie części Polski i ziem ościennych. W artykule omówiono zakres i wartość dokumentacyjną zebranych przez Kolberga materiałów odnoszących się do obszaru dzisiejszego województwa lubelskiego. Znalazły się one w kilku zasadniczych tomach publikacji, takich jak Lublin, Chełmszczyzna i częściowo Mazowsze. Kompozycja odzwierciedla różnorodność kulturową Lubelszczyzny i jej kresowy charakter. Na podkreślenie zasługuje również sposób systematycznej prezentacji materiałów Kolberga. Dotyczy to zarówno wewnętrznego uporządkowania dokumentacji w poszczególnych tomach, które przebiega według ciągłego i powtarzającego się schematu, dającego możliwość adekwatnego porównywania różnych aspektów, jak i systematyki rodzajowej typów i odmian publikowanych tekstów. Znaczącym osiągnięciem Kolberga jest również to, że publikowane materiały opatrzone są kwalifikatorami geograficznymi i są wiarygodne językowo, a cały materiał folklorystyczny podany jest w kontekście funkcjonalnym. Wszystko to składa się na stwierdzenie, że Kolberg jest nie tylko pierwszorzędnym dokumentalistą, ale także dojrzałym badaczem różnych aspektów tradycji narodowej.