Rreth disa dukurive fonetike të së folmes së qytetit të Prizrenit me rrethinë

Abstract

Dialektet dhe të folmet a ligjërimet vendore të shqipes, sidomos për sa lidhet me pasurinë leksikore dhe frazeologjike, natyrisht edhe të trajtave e ndërrimeve fonetike dhe të tipareve morfosintaksore të tyre në përgjithësi, bashkë me emrat e vendeve dhe të njerëzve, kanë qenë dhe vijojnë të jenë fusha kërkimi shumë të pëlleshme, prej nga mund të sillen të dhëna e faktime me vlerë edhe për studime të tjera gjuhësore, sidomos për marrëdhëniet e shqipes me gjuhët fqinje, po edhe për dukuri të moçme fonetike, leksikore dhe për fjalëformimin e shqipes. Fjalët dialektore dhe krahinore janë burim i pasur në fondin leksikor të gjuhës shqipe, vlera dhe rëndësia e tyre është e madhe në sistemin leksikor të saj. Përimtuesit dhe studiuesit e shquar të gjuhës shqipe, sidomos që nga Rilindja, kanë treguar kujdes të madh për fjalët e shprehjet e popullit tonë. Puna e nisur nga Fran Bardhi do të përvijohet nga K. Kristoforidhi dhe nxënësi i tij i shquar, Aleksandër Xhuvani dhe shumë të tjerë pas tyre. Pas Luftës së Dytë Botërore nisin studime përkushtuese nga institucionet tona arsimore e edukative, nga edhe kemi studime me kritere shkencore, ndonëse edhe këto nuk kishin përvojën e duhur të shkencave perëndimore. Njohja dhe përimtimi i vlerave gjuhësore të së folmes së qytetit të Prizenit me rrethinë na kanë tërhequr vëmendjen qysh prej disa vitesh nga dhe kemi shkruar disa herë për to. Së pari, në punimin e magjistraturës me titull “Studimet dialektologjike në Kosovë-rezultate e probleme” dhe, më vonë, po edhe më gjerë e në mënyrë më të shtjelluar, në studimin e doktoratës: “E folmja e Prizrenit me rrethinë”, tezë doktorate e mbrojtur në QSA, Tiranë, në vitin 2014.