ULUSLARARASI REKABET GÜCÜNÜN DIŞ TİCARİ FAALİYETLER ÇERÇEVESİNDE ÖLÇÜMÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Abstract

Küreselleşme olgusunun dünya piyasalarında yaşanmakta olan rekabet yarışını giderek zorlaştırması ile birlikte rekabet gücü konusu daha da önemli bir hal almaya başlamıştır. Firmalar ve firmaların faaliyetlerini sürdürdükleri ülkelerin ekonomik karar birimleri rekabet yarışında önde olabilmek adına ticari faaliyetlerini ve/veya karar süreçlerini daha stratejik hale getirmek durumundadırlar. Ancak bu noktada daha makul ve anlamlı stratejiler geliştirebilmek için mevcut rekabet düzeyinin objektif olarak tespit edilmesi hususu büyük önem arz etmektedir. Rekabet gücünün tespiti konusunda literatürde birbirinden farklı birçok yöntem çerçevesinde çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Ne var ki rekabet gücünün tespitinin hangi yöntem vasıtası ile daha objektif bir biçimde yapılabileceği konusu henüz netlik kazanmış değildir. Bu çalışmanın amacı literatürde kabul görmüş olan iki farklı rekabet gücü ölçüm yöntemi ile Türkiye’nin uluslararası rekabet ortamında mevcut konumu itibariyle dış ticaret performansının düzeyinin belirlenmesi ve yorumlanmasıdır. Bu itibarla çalışmada 2001-2021 yılları arası döneme ait dış ticaret verilerinden hareketle Türkiye’nin Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler (AKÜ) ve Nispi İhracat Avantajı Endeksi (RXA) endeksleri hesaplanmıştır. Söz konusu dış ticaret verileri kapsamında Türkiye’nin ithalat ve ihracatında ilk 20 sırada bulunan ürün grupları araştırmaya konu edilmiştir. Yapılan endeks hesaplamaları sonrasında elde edilen bulgular itibariyle Türkiye’nin dış ticari faaliyetlerinin rekabet gücü üzerine pozitif katkı sağlayan ürün grupları üzerinden yapıldığı ancak dış ticaret rakamlarının oldukça yüksek olduğu gözlemlenen bazı ürün gruplarının ise rekabet gücüne herhangi bir katkı sunmadığına işaret eden endeks değerleri ile karşılaşılmıştır.