مۆدێرنیزم و نووسینەوەی میژووی ساسانی پڕۆژە ئاودێریەکانی ساسانی وەک بەشێک لە پەیوەندیەکانی دەسەڵات و سەرچاوەکانی ئاو لە ژێر ڕۆشنای تیوری ویتفۆگل

humanities Journal of University of Zakho Pub Date : 2023-12-19 DOI:10.26436/hjuoz.2023.11.4.1217

بۆتان مغدید, عمر عالى

{"title":"مۆدێرنیزم و نووسینەوەی میژووی ساسانی پڕۆژە ئاودێریەکانی ساسانی وەک بەشێک لە پەیوەندیەکانی دەسەڵات و سەرچاوەکانی ئاو لە ژێر ڕۆشنای تیوری ویتفۆگل","authors":"بۆتان مغدید, عمر عالى","doi":"10.26436/hjuoz.2023.11.4.1217","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":" پڕۆژەی ئەم توێژینەوەیە هەڵقوڵاوی ڕاسپاردەکانی کۆنفرانسی زانکۆی (Durham University) لە ساڵی (2011) لە ژێر ناونیشانی (Ancient Iranian Water Systems) کرا کە تێدا گفتو گو لە سەر پەیوەندی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری کرا. یەکێک لە ئارگومینتەکانی کۆنفراسەکە ئەوەبوو، کە کەناڵەکانی ئاودێری لە ئێرانی کۆن لە نێوان ساڵانی (٨٠٠٠ تا ١٠٠٠ پ.ز) بەرهەمی دەسەڵاتێکی ئیمپڕیالیزم نەبووە. هەربۆیەش یەک لە ڕاسپاردەکان ئەم کونفرانسە ئەویە کە لیکۆڵینەوەی زیاتر لە سەر پەیوەندیەکانی دەسەڵات و گەشەسەندنی پرۆژە ئاودێریەکان لە ئێرانی کۆن بکرێت لە دوای ئەم سەردەمە. ئەم توێژینەوەیە، بەشێوەیەکی گشتی توێژینەوەیەکی رەخنەگرانەیە لە تیۆری، کۆمەڵگا هایدرۆلیکییەکان، کە لە لایەن کارڵ ویتفۆگل خراوەتەوە بەر باس. ئەم تیۆرە بە یەکێک لە کاڕێگەرترین تیۆرەکان سەبارەت بە لێکۆڵینەوەکانی بواری پەیوەندی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری. بەپی ویتفۆگل، کۆمەڵگا هایدرۆلیکییەکان ئەو کۆمەڵگایانەن کە لە ناوچە گەرم و نیمچە گەرم سەرهەلدەدن و تیایدا کشتوکاڵ پشت بە سیستەمی ئاودێری گەورە دەبەستن. بۆیە کشتوکاڵ پیویستی بە دەسەڵاتێکە، کە توانای گەشەپێدانی هەیە بە سیستەمی ئاودێری. لە ئەنجامدا، لەم کۆمەڵگایانەدا دەسەڵات و هێز لە دەستی فەرمانڕەوا و چینیکی بیرۆکرات، قورغ دەکرێن کە کۆنترۆڵی دابەشکردنی ئاو و سەرچاوەکان دەکەن. لە بەرامبەردا ئەم توێژینەوەی پی وای کە گرنگیدانی بنەماڵەی ساسانی بە پرۆژەکانی ئاودێری لەوە سەرچاوەی نەگرتووە بۆ کونترۆڵکردنی دەسەڵات، بەڵکو وەک ئەرکیکی دەسەڵات سەیر کراوە.","PeriodicalId":134960,"journal":{"name":"humanities Journal of University of Zakho","volume":" 1206","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"humanities Journal of University of Zakho","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.26436/hjuoz.2023.11.4.1217","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

پڕۆژەی ئەم توێژینەوەیە هەڵقوڵاوی ڕاسپاردەکانی کۆنفرانسی زانکۆی (Durham University) لە ساڵی (2011) لە ژێر ناونیشانی (Ancient Iranian Water Systems) کرا کە تێدا گفتو گو لە سەر پەیوەندی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری کرا. یەکێک لە ئارگومینتەکانی کۆنفراسەکە ئەوەبوو، کە کەناڵەکانی ئاودێری لە ئێرانی کۆن لە نێوان ساڵانی (٨٠٠٠ تا ١٠٠٠ پ.ز) بەرهەمی دەسەڵاتێکی ئیمپڕیالیزم نەبووە. هەربۆیەش یەک لە ڕاسپاردەکان ئەم کونفرانسە ئەویە کە لیکۆڵینەوەی زیاتر لە سەر پەیوەندیەکانی دەسەڵات و گەشەسەندنی پرۆژە ئاودێریەکان لە ئێرانی کۆن بکرێت لە دوای ئەم سەردەمە. ئەم توێژینەوەیە، بەشێوەیەکی گشتی توێژینەوەیەکی رەخنەگرانەیە لە تیۆری، کۆمەڵگا هایدرۆلیکییەکان، کە لە لایەن کارڵ ویتفۆگل خراوەتەوە بەر باس. ئەم تیۆرە بە یەکێک لە کاڕێگەرترین تیۆرەکان سەبارەت بە لێکۆڵینەوەکانی بواری پەیوەندی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری. بەپی ویتفۆگل، کۆمەڵگا هایدرۆلیکییەکان ئەو کۆمەڵگایانەن کە لە ناوچە گەرم و نیمچە گەرم سەرهەلدەدن و تیایدا کشتوکاڵ پشت بە سیستەمی ئاودێری گەورە دەبەستن. بۆیە کشتوکاڵ پیویستی بە دەسەڵاتێکە، کە توانای گەشەپێدانی هەیە بە سیستەمی ئاودێری. لە ئەنجامدا، لەم کۆمەڵگایانەدا دەسەڵات و هێز لە دەستی فەرمانڕەوا و چینیکی بیرۆکرات، قورغ دەکرێن کە کۆنترۆڵی دابەشکردنی ئاو و سەرچاوەکان دەکەن. لە بەرامبەردا ئەم توێژینەوەی پی وای کە گرنگیدانی بنەماڵەی ساسانی بە پرۆژەکانی ئاودێری لەوە سەرچاوەی نەگرتووە بۆ کونترۆڵکردنی دەسەڵات، بەڵکو وەک ئەرکیکی دەسەڵات سەیر کراوە.

查看原文本刊更多论文

مۆدێرنیزم و نووسینەوەی میژووی ساسانی پڕۆژە ئاودێریەکانی ساسانی وەک بەشێک لە پەیوەندیەکانی دەسەڵات و سەرچاوەکانی ئاو لە ژێر ڕۆشنای تیوری ویتفۆگل

پڕۆژەی ئەم توێژینەویە هەڵقوڵاوی ڕاسپاردەکانی کۆنفرانسی زانکۆی (Durham University) لە ساڵی (2011) لە ژێر ناونیشانی(伊朗古代水系统） کرا کە تێدا گفتو گو لە سەر پەیوەندی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری کرا.یەکێک لە ئارگومینتەکانی کۆنفراسکە ئەوەبوو، کە کەناڵەکانی ئاودێری لە ئێرانی کۆن لە نێوان ساڵانی (٨٠ تا ١٠٠ پ.ز) بەرهەمی دەسەڵاتێکی ئیمپڕیالیزم نەبوە.هەربۆیەش یەک لە ڕاسپاردەکان ئەم کونفرانسە ئەویە کە لیکۆڵینەوەی زیاتر لە سەر پەیوەندیەکانی دەسەڵات و گەشەسەندنی پرۆژە ئاودێریەکان لە ئێرانی کۆن بکرێت لە دوای ئەم سەردەمە.ئەم توێژینەویە، بەشێویەکی گشتی توێژینەویەکی رەخنەگرانیە لە تیۆری، کۆمەڵگا هایدرۆلیکیەکان، کە لە لایەن اکرڵ ویتفۆگل خراوەتەوە بەر باس.ئئم تیۆرە بە یەکێک لە اکڕێگەرترین تیۆرەکان سەبارەت بە لێکۆڵینەوەکانی بواری پەیوەندی دەسەاڵت و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانی ئاودێری.بەپی ویتفۆگل، کۆمەڵگا هایدرۆلیکیەکان ئەو کۆمەڵگایانەن کەلە ناوچە گەرم و نیمچە گەرم سەرهەلدەدن و تیایداکشتوکاڵ پشت بە سیستەمی ئاودێری گەورە دبەستن.بە کشتوکاڵ پیوستی بە دەسەڵاتێکە، کە توانای گەشەپێدانی هەیە بە سیستەمی ئاودێری.لە ئنجامدا، لەم کۆمەڵگایانەدا دەسڵەات و هێز لە ەدستی فەرمانڕەوا و چینکی بیرۆکرات، قورغ دەکرێن کە کۆنترۆڵی دابەشکردنی ئاو و سەرچاوەکان دکەن.لە بەرامبەردا ئەم توێژینەوەی پی وای کە گرنگیدانی بنەماڵەی ساسانی بە پرۆژەکانی ئاودێری لەوە سەرچاوەی نەگرتووە بۆ کونترۆڵکردنی دەسەڵات، بەڵکو وەک ئەرکیکی دەسەڵات سەیر کراوە.

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

humanities Journal of University of Zakho

自引率

0.00%

发文量