{"title":"ЖИЗНЬ И ТВОРЧЕСКИЙ ПУТЬ КЕМЕЛЯ ТОКАЕВА","authors":"М.Н. Шакиев","doi":"10.51889/1728-5461.2023.1.76.025","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Мақалада қазақ әдебиетіндегі детектив жанрының жолын ашқан, белгілі жазушы және көрнекті қаламгер – Кемел Тоқаевтың жазушылық жолының қалыптасуы мен журналистика саласын кәсіби деңгейге көтерудегі еңбегіне, ғибратты ғұмырына қатысты зерттеу ұсынылады. Кемел Тоқаев – қазақ әдебиетінде өзінің асқан таланты мен кәсіби білігінің арқасында аударма ісі мен журналистиканы ұштастыра отырып, проза саласында детектив жанрының негізін салды. Оның қаламгерлік жолы студенттік кезінен түрлі газеттерде тілші, республикалық басылымдарда жауапты қызметтерді атқарудан басталып, жауапты редактор дәрежесіне дейін көтерілді. Ол қазақ баспасөзінде келелі істер атқарған тұлға ретінде қалды. Кеңес милиционерлерінің өмірі – жазушы, журналист Кемел Тоқаевтың негізгі тақырыбына айналды. Оның детектив жанры бойынша жазылған шығармалары тек Қазақстанда ғана емес, шет елдік басылымдарда да танымалдылыққа ие болды. Сондықтан да оны қазақ «детектив» саласының негізін салушы, осы саланы биік деңгейге көтеруші қаламгер деп атауға болады. Тұлғаның шығармашылығы мен тағылымды өміріне қатысты «тарихи тұмырнама», «тарихи тұлғатану» бағытында жүргізілген зерттеу нәтижелері мақалада жан-жақты қарастырылып, нақты мәліметтер ұсынылады. Сонымен қатар, К.Тоқаевқа қатысты замандастарының баспасөз беттеріндегі естеліктері, мемуарлық естеліктер мен жеке зерттеулер жинақталып, бір жүйеге келтіріледі. Түйін сөздер: қазақ әдебиеті, К.Тоқаев, жанр, мемуар, детектив, шығарма, кітап, қаламгер, роман, кеңес чекистері. В статье предлагается исследовать роль детективного жанра в казахской литературе, становление писательского пути известного писателя и выдающегося писателя Кемеля Токаева, его заслуги в продвижении журналистики на профессиональный уровень, его назидательную жизнь. Кемель Токаев-благодаря своему выдающемуся таланту и профессионализму в казахской литературе, соединив переводческое дело и журналистику, заложил основы детективного жанра в области прозы. Его творческий путь начался со студенческих лет с работы корреспондентом в различных газетах, в республиканских изданиях и был возведен в ранг ответственного редактора. Он остался в казахской прессе как лицо, занимавшееся делами. Жизнь советских милиционеров стала основной темой писателя, журналиста Кемеля Токаева. Его произведения, написанные в жанре детектива, завоевали популярность не только в Казахстане, но и за рубежом. Поэтому его можно назвать основателем казахской «детективной» отрасли, писателем, поднимающим эту сферу на высокий уровень. Результаты исследования, проведенного в направлении «историческая личность», «историческая личность», касающиеся творчества и творческой жизни личности, подробно рассмотрены в статье и представлены конкретные сведения. Вместе с тем, в отношении К. Токаева обобщаются и системати-зируются воспоминания современников на страницах печати, мемуарные воспоминания и отдельные исследования. Ключевые слова: казахская литература, К.Токаев, жанр, мемуар, детектив, произведение, книга, писатель, роман, советские чекисты. The article proposes to explore the role of the detective genre in Kazakh literature, the formation of the writer's path of the famous writer and outstanding writer Kemel Tokayev, his merits in promoting journalism to the professional level, his edifying life. Kemel Tokayev-thanks to his outstanding talent and professionalism in Kazakh literature, combining translation and journalism, laid the foundations of the detective genre in the field of prose. His creative career began from his student years with work as a correspondent in various newspapers, in republican publications and was elevated to the rank of responsible editor. He remained in the Kazakh press as a person engaged in business. The life of Soviet policemen became the main theme of the writer, journalist Kemel Tokayev. His works written in the detective genre have gained popularity not only in Kazakhstan, but also abroad. Therefore, he can be called the founder of the Kazakh «detective» industry, a writer who raises this sphere to a high level. The results of the research conducted in the direction of «historical personality», «historical personality», concerning creativity and creative life of the individual, are considered in detail in the article and specific information is presented. At the same time, in relation to K.Tokayev, the memoirs of contemporaries on the pages of the press, memoirs and individual studies are generalized and systematized. Keywords: Kazakh literature, K.Tokayev, genre, memoir, detective, work, book, writer, novel, Soviet security officers.","PeriodicalId":483344,"journal":{"name":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Habaršy - Abaj atyndaġy Almaty universitetì. Tarih žäne saâsi-a̋leumettìk ġylymdar seriâsy","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.51889/1728-5461.2023.1.76.025","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Мақалада қазақ әдебиетіндегі детектив жанрының жолын ашқан, белгілі жазушы және көрнекті қаламгер – Кемел Тоқаевтың жазушылық жолының қалыптасуы мен журналистика саласын кәсіби деңгейге көтерудегі еңбегіне, ғибратты ғұмырына қатысты зерттеу ұсынылады. Кемел Тоқаев – қазақ әдебиетінде өзінің асқан таланты мен кәсіби білігінің арқасында аударма ісі мен журналистиканы ұштастыра отырып, проза саласында детектив жанрының негізін салды. Оның қаламгерлік жолы студенттік кезінен түрлі газеттерде тілші, республикалық басылымдарда жауапты қызметтерді атқарудан басталып, жауапты редактор дәрежесіне дейін көтерілді. Ол қазақ баспасөзінде келелі істер атқарған тұлға ретінде қалды. Кеңес милиционерлерінің өмірі – жазушы, журналист Кемел Тоқаевтың негізгі тақырыбына айналды. Оның детектив жанры бойынша жазылған шығармалары тек Қазақстанда ғана емес, шет елдік басылымдарда да танымалдылыққа ие болды. Сондықтан да оны қазақ «детектив» саласының негізін салушы, осы саланы биік деңгейге көтеруші қаламгер деп атауға болады. Тұлғаның шығармашылығы мен тағылымды өміріне қатысты «тарихи тұмырнама», «тарихи тұлғатану» бағытында жүргізілген зерттеу нәтижелері мақалада жан-жақты қарастырылып, нақты мәліметтер ұсынылады. Сонымен қатар, К.Тоқаевқа қатысты замандастарының баспасөз беттеріндегі естеліктері, мемуарлық естеліктер мен жеке зерттеулер жинақталып, бір жүйеге келтіріледі. Түйін сөздер: қазақ әдебиеті, К.Тоқаев, жанр, мемуар, детектив, шығарма, кітап, қаламгер, роман, кеңес чекистері. В статье предлагается исследовать роль детективного жанра в казахской литературе, становление писательского пути известного писателя и выдающегося писателя Кемеля Токаева, его заслуги в продвижении журналистики на профессиональный уровень, его назидательную жизнь. Кемель Токаев-благодаря своему выдающемуся таланту и профессионализму в казахской литературе, соединив переводческое дело и журналистику, заложил основы детективного жанра в области прозы. Его творческий путь начался со студенческих лет с работы корреспондентом в различных газетах, в республиканских изданиях и был возведен в ранг ответственного редактора. Он остался в казахской прессе как лицо, занимавшееся делами. Жизнь советских милиционеров стала основной темой писателя, журналиста Кемеля Токаева. Его произведения, написанные в жанре детектива, завоевали популярность не только в Казахстане, но и за рубежом. Поэтому его можно назвать основателем казахской «детективной» отрасли, писателем, поднимающим эту сферу на высокий уровень. Результаты исследования, проведенного в направлении «историческая личность», «историческая личность», касающиеся творчества и творческой жизни личности, подробно рассмотрены в статье и представлены конкретные сведения. Вместе с тем, в отношении К. Токаева обобщаются и системати-зируются воспоминания современников на страницах печати, мемуарные воспоминания и отдельные исследования. Ключевые слова: казахская литература, К.Токаев, жанр, мемуар, детектив, произведение, книга, писатель, роман, советские чекисты. The article proposes to explore the role of the detective genre in Kazakh literature, the formation of the writer's path of the famous writer and outstanding writer Kemel Tokayev, his merits in promoting journalism to the professional level, his edifying life. Kemel Tokayev-thanks to his outstanding talent and professionalism in Kazakh literature, combining translation and journalism, laid the foundations of the detective genre in the field of prose. His creative career began from his student years with work as a correspondent in various newspapers, in republican publications and was elevated to the rank of responsible editor. He remained in the Kazakh press as a person engaged in business. The life of Soviet policemen became the main theme of the writer, journalist Kemel Tokayev. His works written in the detective genre have gained popularity not only in Kazakhstan, but also abroad. Therefore, he can be called the founder of the Kazakh «detective» industry, a writer who raises this sphere to a high level. The results of the research conducted in the direction of «historical personality», «historical personality», concerning creativity and creative life of the individual, are considered in detail in the article and specific information is presented. At the same time, in relation to K.Tokayev, the memoirs of contemporaries on the pages of the press, memoirs and individual studies are generalized and systematized. Keywords: Kazakh literature, K.Tokayev, genre, memoir, detective, work, book, writer, novel, Soviet security officers.