Raûf Yektâ Bey Türk Mûsikîsi’nin 24’lü Ses Sistemini Risâletü’ş-Şihâbiyye’den mi Almıştır?

Abstract

Osmanlı mûsikîsinin nazari sistemi, Safiyyüddin Urmevî ve Abdülkadir Merağî’nin eserleri üzerinden geliştirilmiştir. Ancak her ne kadar o dönemdeki eserlerde tafsilatlı bir şekilde ele alınmamış olsa da icrada 24 tonlu ses sisteminin kullanıldığı bilinmektedir. Bu kullanımın yazılı olarak ilk izlerini La Borde’nin (ö.1794) eserinde görmekteyiz. Sonrasında Muhammed Attar (ö.1828) ve öğrencisi Mikail Meşakka ile şöhret bulan bu sistem, günümüz Türk mûsikîsinin temellendirilmesinde önemli rol oynamıştır. Murat Bardakçı’nın bir yazısında açıkça belirttiği ve Rauf Yektâ’nın da Türk mûsikîsinin ses sistemini oluşturmasında istifade ettiğini düşündüğümüz Mikail Meşakka tarafından yazılan Risâletü’ş-Şihâbiyye fi’s-Sınâati’l-Mûsikiyye isimli eseri bu çalışmanın odak noktasıdır. Makalenin amacı 24 tonlu ses siteminin ilk izlerine kadar ulaşmak ve bunun Türk musikisi ile irtibatını ortaya koymaktır. Yapılan literatür çalışmasında gerek Mikail Meşakka’ya dair gerekse 24’lü ses sisteminin izlerinin ilk nerelere dayandığına dair ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Bu yönüyle bu sorulara cevap aramak makalenin özgünlüğünü oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemi, doküman taramasıyla elde edilen bilgiler veri analiziyle irdelenmiştir.