Rosyjski czasownik говеть i jego derywaty w konfrontacji przekładowej

Abstract

Artykuł prezentuje wyniki badania polskich odpowiedników przekładowych wszystkich rosyjskich leksemów wchodzących w skład gniazda derywacyjnego motywowanego czasownikiem говеть, przeprowadzone na kompletnym materiale tekstów rosyjskich ujętych w Narodowym Korpusie Języka Rosyjskiego i ich przekładach na język polski. Leksemy te, należące do słownictwa religijnego stosowanego powszechnie w sferze prawosławnej obyczajowości religijnej, nie mają stałych ekwiwalentów w języku polskim, co wymaga od tłumaczy zwiększonego wysiłku w ustalaniu ekwiwalentów oraz doborze odpowiednich technik translatorskich. Analizie poddano 91 kontekstów użycia badanych leksemów w 34 utworach literatury rosyjskiej XIX i XX wieku oraz ich przekładach. Stwierdzono, że tłumacze stosują szereg technik translatorskich, z których najczęstsza okazała się konkretyzacja, polegająca na redukcji w przekładach struktury semantycznej jednostek oryginalnych. Zastosowane techniki prowadzą do adaptacji kulturowej, w rezultacie nie akcentują odmienności prawosławnej obyczajowości religijnej. Obraz rosyjskiej obyczajowości prawosławnej ulega modyfikacji, a do czytelnika polskiego z reguły nie dociera informacja o jego specyficznych cechach.