Inteligencja na zgliszczach ojczyzny”. Model badawczy systemu dla konserwatywnego dyskursu o transformacji systemowej w Rosji w latach 90. XX wieku

Abstract

Analiza dyskursu transformacji systemowej w latach 90. XX wieku w Rosji została przeprowadzona na podstawie tekstu źródłowego pt. Inteligencja na zgliszczach ojczyzny (1996) autorstwa konserwatywnego publicysty Siergieja Kara-Murzy. Rozważania rozpoczęto od doprecyzowania pojęcia systemu, jego części składowych, mechanizmu zachowania równowagi funkcjonalnej oraz ram czasowych transformacji. Opierając się na wnioskach z analizy dyskursu zbudowano model systemu, na podstawie którego jest możliwe prześledzenie niespójności, polegającej na rozluźnieniu zależności między fundamentalnymi systemu: wartościami. Druga warstwa analizy systemowej to słowa, które są nacechowane ambiwalencją. Pytanie o ich semantykę odsłania kierunek transformacji systemu – ku wzrostowi równowagi funkcjonalnej, bądź ku jej zaburzeniu. Pytanie o rolę inteligencji sprowadza się do jej kompetencji w zakresie rozpoznania niuansów znaczeniowych oraz zbudowania takich modeli systemu, które wykażą potencjalne niebezpieczeństwa zderzenia sprzecznych wartości zanim dojdzie do realizacji postulatów w praktyce. W tym aspekcie model systemu, według którego można prognozować przebieg transformacji systemowej, ma funkcję diagnostyczną i prognostyczną.