{"title":"Koncept demokracji w języku polskim i polskim dyskursie publicznym po 1989 roku","authors":"Monika Grzeszczak","doi":"10.18290/rh23717.3","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"W artykule podjęto próbę rekonstrukcji rozumienia demokracji w języku polskim na podstawie źródeł słownikowych, ankietowych i tekstowych oraz nakreślono różne sposoby funkcjonowania tego konceptu w wybranych, reprezentatywnych odmianach dyskursu publicznego w Polsce po 1989 r. Przyjęto przy tym założenia metodologiczne i aparat pojęciowy lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej. Przeprowadzona analiza dowiodła, że podstawowy zbiór cech semantycznych demokracji, jej „stereotyp bazowy”, obejmuje w pierwszej kolejności cechy społeczne (z prymatem wolności i równości) i polityczne (z pojmowaniem demokracji jako formy ustroju politycznego, w której suwerenem jest lud/ naród/ większość społeczeństwa), w drugiej kolejności również cechy etyczne i bytowe. Koncept demokracji poddany został w różnych typach dyskursu publicznego swoistym modyfikacjom (profilowaniu), zgodnie z przyjętym przez dany podmiot światopoglądem oraz wyznawanym (cenionym przez siebie) systemem wartości. Profilowanie konceptu zarysowane zostało na podstawie materiału tekstowego zaczerpniętego z prasy o proweniencji liberalno-demokratycznej i lewicowej oraz centrowo-prawicowej. Uwypuklony został przy tym „typowy” (realny, rzeczywisty) obraz demokracji pierwszych dwudziestu lat transformacji systemowej w Polsce.","PeriodicalId":41095,"journal":{"name":"Roczniki Humanistyczne","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.1000,"publicationDate":"2023-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Roczniki Humanistyczne","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.18290/rh23717.3","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"0","JCRName":"HUMANITIES, MULTIDISCIPLINARY","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
W artykule podjęto próbę rekonstrukcji rozumienia demokracji w języku polskim na podstawie źródeł słownikowych, ankietowych i tekstowych oraz nakreślono różne sposoby funkcjonowania tego konceptu w wybranych, reprezentatywnych odmianach dyskursu publicznego w Polsce po 1989 r. Przyjęto przy tym założenia metodologiczne i aparat pojęciowy lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej. Przeprowadzona analiza dowiodła, że podstawowy zbiór cech semantycznych demokracji, jej „stereotyp bazowy”, obejmuje w pierwszej kolejności cechy społeczne (z prymatem wolności i równości) i polityczne (z pojmowaniem demokracji jako formy ustroju politycznego, w której suwerenem jest lud/ naród/ większość społeczeństwa), w drugiej kolejności również cechy etyczne i bytowe. Koncept demokracji poddany został w różnych typach dyskursu publicznego swoistym modyfikacjom (profilowaniu), zgodnie z przyjętym przez dany podmiot światopoglądem oraz wyznawanym (cenionym przez siebie) systemem wartości. Profilowanie konceptu zarysowane zostało na podstawie materiału tekstowego zaczerpniętego z prasy o proweniencji liberalno-demokratycznej i lewicowej oraz centrowo-prawicowej. Uwypuklony został przy tym „typowy” (realny, rzeczywisty) obraz demokracji pierwszych dwudziestu lat transformacji systemowej w Polsce.