Türk Resminde Yemek ve Sofra Betimleri ile Osmanlı Mutfağının Dönüşüm Öyküsü (1839-1950)

Abstract

19. yuzyil Osmanli tarihinde geleneklerin yerini yeni ve modern olana birakmaya basladigi bir donemi ifade eder. Donemin siyasi yapisinda gorulen degisimler toplum yapisini dolayli olarak etkileyerek ozellikle maddi kulturde bir kirilma meydana getirir. Soz konusu degisimler yemek yeme aliskanliklarindan, kullanilan esyalara kadar degisimi gundeme getirir. Yemek ve sofra kulturu sosyal, ekonomik ve kulturel pek cok olguyu bunyesinde barindirir, icinde gelistigi toplumun kulturel kimliginin aktariminda da oldukca onemli rol oynar. Osmanli mutfagindan Cumhuriyet mutfagina gecis surecinde modernlesme olgusunun getirdigi yasam pratikleri, yenilikler ve celiskiler ile geleneksel sofra adabi bir anda yok olmayacak ve toplumda uzunca bir sure varligini koruyacak, bir sure sonra da yerini buyuk sehirlerde modern olana birakarak gundelik hayatimizdan cikarken, kuskusuz kirsal yerlesimlerde uzunca bir sure daha devam edecektir. Turk resminde yemek ve sofra kulturunun konu olarak alindigi bu calismada amaclanan yemek yeme aliskanliklarimizin degisimini ve toplumsal yansimalarini Turk ressamlarindan sectigimiz bazi ozgun calismalar ile belgelemektir. Calisma Tanzimat doneminden baslayarak 1950’lilerle sinirlandirilmis; secilmis resimler donemin yemek kulturunu anlatan yemek risaleleri ve romanlariyla desteklenmistir. 1950’lerden sonra Turk resminin soyut sanata yonelmesi ve ilerleyen yillarda kavramsal islerin yer almasi ile yemek ve sofra betimleri farkli gostergelerle okunacak bir yola girer. Dolayisiyla 1960’dan gunumuze devam eden surec, bu calismanin kapsami disinda birakilmistir.